In maart van dit jaar zijn de twee eerste Nederlandse waarnemers van het EAPPI programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) afgereisd, om gedurende drie maanden ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden aan Palestijnse burgers en gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. De afgelopen twee jaar was dit onmogelijk vanwege corona. Emma is gestationeerd in de Jordaanvallei. Ze verwerkt haar indrukken in blogs.
Voor Palestijnen is het niet ongewoon om te werken in Israëlische nederzettingen in de Jordaanvallei. De werkloosheid in Palestina is hoog. Volgens de ‘Palestinian Central Bureau of Statistics’ bedraagt de werkloosheid op de West Bank rond de 14%, in Palestina rond de 25% en in de Gazastrook zelfs rond de 46%. Een groot deel van de werklozen bestaat uit jongeren tussen de 19 en 29 jaar. Uit gegevens van de International Labor Organization blijkt dat het aantal Palestijnse werknemers in Israëlische nederzettingen jaarlijks stijgt. Voor de coronacrisis werkten er in totaal 133.000 Palestijnen in nederzettingen.
Bewoners zien geen andere optie dan te werken in de Israëlische nederzettingen, op hun eigen voormalige land. Deze nederzettingen bevinden zich in illegaal ingenomen Palestijns gebied.
Duurzame initiatieven van Ma’an
De Ma’an-organisatie is opgericht in 1989 met als uitgangspunt duurzame Palestijnse initiatieven op te zetten en te begeleiden. Denk daarbij aan landbouw, milieubescherming, vrouwen- en jongerenontwikkeling. Tijdens een ontmoeting met Ma’an-medewerker Hamza vertelt hij over de verschillende actieve projecten in de Jordaanvallei. Hij benoemt het no to work in settlements-project waarbij verschillende vrouwen uit Az Zubeidat betrokken zijn. Een van hen is Lina. Lina is lang werkzaam geweest in een nederzetting in de Jordaanvallei maar nu heeft ze een eigen basilicum-project, met behulp van de Ma’an.
Werken in een hete broeikas
Lina is een sterke vrouw met veel ideeën en verschillende initiatieven voor vrouwen in de Jordaanvallei. Terwijl Lina koffie en thee voor ons maakt, vertelt ze over haar leven in Az Zubeidat, een dorpje in het noorden van de Jordaanvallei. Van haar vier zoons is er één afgestudeerd in scheikunde, een ander in de sociale wetenschappen. De scheikundige is naar Amerika vertrokken. Op dit moment werkt hij nog als een barista, maar ‘inshallah’ zal hij gauw een baan vinden die beter bij hem past. In de woonkamer van Lina hangen een portret van haar zoon en universitaire diploma’s aan de muur.
Eenmaal aan de Arabische koffie vertelt Lina over haar positie als werkende vrouw in Palestina. Ze is een tijd lang werkzaam geweest op een landbouwbedrijf in een van de nederzettingen. Ze werkte van zes uur ’s ochtends tot twee uur ’s middags en kreeg een vergoeding van honderd sjekel (ongeveer 28 euro). Lina vertelt ons dat de werkomstandigheden slecht zijn. Het kan ’s zomers ontzettend warm worden in de Jordaanvallei en het werk in een broeikas is dan nog warmer. Lina voelde zich niet op haar gemak in de werkomgeving met kolonisten en ze had geen zorgverzekering of contract. Toen ze tijdens haar werk een knieblessure opliep, had dat grote invloed op haar werk: ze kon eigenlijk niet lang achtereen werken. Lina kreeg geen enkele steun vanuit haar werkgever.
Rijschool voor vrouwen
Met hulp van de Ma’an heeft Lina sinds kort haar eigen basilicum-project in een broeikas. Ze werkt daarin met haar buurvrouw. Daarnaast huren ze samen een tweede kas op hetzelfde stuk land. In beide kassen telen Lina en haar buurvrouw basilicum die ze verkopen in Palestina en exporteren naar Turkije. Trots neemt Lina ons mee en toont ons de kas met basilicum. Ze vertelt dat ze zich erg op haar gemak voelt in deze werkomgeving en dat ze zelf kan bepalen wanneer ze haar uren maakt. Hierdoor hoeft ze niet te werken tijdens de temperatuurpieken. Dat is beter voor haar gezondheid. Lina vertelt enthousiast over haar andere initiatieven en ideeën voor vrouwen in Az Zubeidat. Om nog onafhankelijker te worden, zou ze bijvoorbeeld graag een rijschool voor vrouwen willen opzetten. Dan kunnen vrouwen zelf hun gewassen naar de markt vervoeren om ze te verkopen. Op die manier kunnen de vrouwen in Az Zubeidat hun project zelfstandig uitvoeren.
In de autorit terug van de kassen vraagt Lina voorzichtig aan onze tolk of er misschien een mogelijkheid is om haar in contact te brengen met iemand die een toilet kan plaatsen naast haar kas. Nu moet ze namelijk in de open lucht naar het toilet. Toch zijn Lina’s werkomstandigheden al sterk verbeterd ten opzichte van het werk in de nederzetting. Maar er is nog een lange weg te gaan. Al is het maar omdat niet iedereen toegang heeft tot de basisvoorzieningen in bezet Palestijns gebied. Toch blijft Lina krachtig en enthousiast. Ze durft te dromen en vertelt honderduit over nieuwe projecten voor in de toekomst. De bezetting stopt haar niet.
