Olie speelde een bepalende rol bij de uitbraak en het verloop van de burgeroorlog in Soedan (1983-2005) en is een centrale factor in de huidige burgeroorlog in Zuid-Soedan. De bevolking heeft vreselijk geleden onder nevenverschijnselen van de oliewinning, oorlogsgeweld, massale ontvolking, militarisering en milieuschade, maar niet of nauwelijks geprofiteerd van de olie-inkomsten, die grotendeels zijn opgesoupeerd door de militair-politieke leiding. Zijn onafhankelijkheid bood Zuid-Soedan in juli 2011 de gelegenheid om de sector te reguleren en verantwoordelijk gedrag af te dwingen. Mede op basis van enkele voorstellen van PAX is een goede regulering tot stand gekomen, maar de wet wordt niet goed nageleefd en heeft in de praktijk nog weinig verschil uitgemaakt.
Uitdagingen
De olie-industrie in Zuid-Soedan heeft lokaal een negatieve impact, maar het blijft de enige bron van reële inkomsten voor het land in aanbouw. De betrekkingen met het naburige Soedan, dat de olie vervoert, blijven grillig. Herstel van geleden verlies, verbetering van de levensomstandigheden in olieproducerende gebieden en bredere ontwikkeling moeten tegelijkertijd worden bereikt in een context die vrij onstabiel is.
Activiteiten & resultaten
ECOS-activiteiten
Van 2001 tot 2012 coördineerde PAX de European Coalition on Oil in Sudan, ECOS. Dit netwerk richtte zich op:
• compensatie voor slachtoffers van de olieoorlogen;
• onderzoek naar de maatschappelijke gevolgen van olie-exploitatie;
• publicatie en verspreiding van feiten met betrekking tot de olie-industrie;
• ondersteuning van het Oil and Peace-programma van de Soedanese Kerkenraad, waarin actief met de lokale bevolking in de oliewingebieden wordt gewerkt, en
• lobby voor goede wetgeving die de belangen van de burgerbevolking bij olie-exploitatie beschermt.
ECOS is hierin succesvol geweest:
• Het Openbare Ministerie van Zweden doet een onderzoek naar betrokkenheid van het oliebedrijf Lundin Petroleum bij oorlogsmisdaden. Een rechtszaak zou de mogelijkheid openen voor slachtoffers om genoegdoening te krijgen.
• De Petroleum Act van 2012 verplicht overheid en ondernemingen om alle schadelijke neveneffecten van de oliewinning in kaart te brengen en weg te nemen. Ook schrijft de wet voor dat de bevolking gekend moet worden in beslissingen die haar aangaan.
• Sinds 2001 heeft ECOS/PAX een groot aantal studies, rapporten en beleidsaanbevelingen uitgebracht, vaak samen met Zuid-Soedanese organisaties en onderzoekers. Voor een overzicht daarvan zie www.ecosonline.org
