Binnen een bepaalde samenleving kan cultuur de ruimte bieden waar mensen zich over scheidslijnen heen kunnen verbinden. Muziek, film en kunst kunnen allemaal een verbindende rol spelen tussen geslachten, leeftijden, etnische groepen en religies. Cultuur heeft het vermogen om verschillen te overbruggen, om gemarginaliseerde stemmen te laten horen, om de mensen die het zwijgen is opgelegd te laten spreken.
Empowerment van vrouwen door middel van film
Dit gendergerelateerde proefproject in Palestina is opgezet in samenwerking met de Palestijnse NGO MEND en richt zich op het versterken van de positie van vrouwelijke aspirant-filmmakers die in het vluchtelingenkamp Shu’fat verblijven om via een participatieve videomethodiek de genderproblematiek ter discussie te stellen waar zij persoonlijk mee te maken hebben gehad. De gekozen onderwerpen varieerden van een vroeg huwelijk en echtscheiding, tot recycling en dabke dansen; de eerste twee waren taboeonderwerpen, verboden in het publieke debat. In de film over scheiding gaat het over Sama die op haar zeventiende is getrouwd en vanaf het begin te maken krijgt met huiselijk geweld en misbruik. Na de opnames werden er zowel binnen als buiten het kamp publieke vertoningen en discussies georganiseerd. Tijdens deze evenementen is gebleken wat de werkelijke impact van het project was. In haar film weigerde Sama haar gezicht te laten zien uit angst herkend en sociaal vernederd te worden. Tijdens de eerste publieke vertoning van haar film liet Afaf zich niet alleen identificeren, maar stond ze ook op en sprak ze in het openbaar over haar ervaring. Ze veranderde van een sombere, ietwat verscholen vrouw in een zelfverzekerde en zelfbewuste woordvoerster die sprak over een ooit verzwegen onderwerp.
Het verheffen van de stemmen van achtergestelde mensen is niet gemakkelijk, maar film kan daarvoor het platform en een veilige omgeving bieden. Het maken van films kan niet alleen degenen die bij het proces betrokken zijn sterker maken, maar kan ook een breder effect hebben waarmee maatschappelijke veranderingen en gedragsveranderingen worden gestimuleerd. Met meer begrip en empathie voor elkaar is het minder waarschijnlijk dat er conflicten ontstaan. Film kan een instrument voor vrede zijn.
Succesvolle opleiding
In het kader van het project zijn zes vrouwen opgeleid in participatieve videomethodiek. Er werden drie sets workshops gegeven waarin de volgende onderwerpen centraal stonden: technische instructies over het gebruik van de camera door middel van interactieve spelletjes en peer feedback, over het ontwikkelen van eigen verhalen en scripts en het verfilmen daarvan, en over het vervullen van verschillende rollen voor een film. De workshops hebben ertoe geleid dat de vrouwen zelf qua vaardigheden zijn gegroeid en dat zij hun zelfvertrouwen, zelfverzekerdheid en vaardigheden hebben ontwikkeld. Uit de discussies is gebleken dat het project een bredere impact heeft dan alleen op de individuele vrouwen; de bewustwording van genderspecifieke kwesties waarmee vrouwen te maken hebben is vergroot en er zijn vervolgbijeenkomsten met de betrokken ministers en belanghebbenden georganiseerd als direct gevolg van het feit dat zij de films hebben gezien. Vanwege het succes van dit proefproject worden enkele van de geleerde lessen doorgevoerd in de genderpilot in Libanon.