Wat gaat er met de christenen gebeuren als de rebellen de macht overnemen? Waren ze voor de revolutie niet beter af? Waarom sluiten wij onze ogen voor hun lot? Wat doet IKV Pax Christi voor de christenen in Syrië? Regelmatig krijgen wij per mail of telefoon kritische vragen hierover van bezorgede Nederlanders en Syriërs. Hieronder een mail van een kritisch bezorgd iemand en mijn antwoord:
Geacht Pax Christi bestuur,
Ik maak mij zorgen over jullie actie richting Syrië. Wij kunnen van een bron uit Syrië: Belgische Pater Daniel Maes, horen hoe het daar echt gaat. De mensen van verschillende religies leefden daar in vrede en voorspoed samen. Ja, Assad is een strenge leider maar het land floreerde onder hem en via de normale kanalen was er ruimte voor verandering. Er is van buiten uit onrust in de wijken veroorzaakt en groepen tegen elkaar opgehitst wat deze burgeroorlog heeft ontketend. Na Assad is er een machtsvacuüm waar allerlei ongewenste scenario’s het kunnen gaan winnen. Wij moeten zonder aanziens van persoon humanitaire hulp verlenen en de dialoog met iedereen open houden. Geen partij kiezen in dit duivels moeilijk en gecompliceerd spel.
Met vriendelijke groet,
Mevrouw C
Geachte mevrouw C,
Hartelijk dank voor uw vraag. U stelt dat u zich zorgen maakt over de richting van IKV Pax Christi over Syrie. U stelt ook dat de verschillende groepen in Syrie onder al-Assad in vrede samenleefden, voor de revolutie. En dat er wellicht onder al-Assad ruimte was voor geleidelijke verandering.
Ik denk juist dat het ontbreken van zelfs het vooruitzicht op verandering heeft geleid tot de trieste toestand van nu. De (grotendeels) vreedzame demonstraties en uitingen van onvrede en het verlangen naar verandering van het begin van de revolutie werden beantwoord met veel geweld van de kant van het regime.
Syrië onder Assad was in de eerste plaats een zeer brute dictatuur. Niet voor niets prijkte Syrië bovenaan in de landen waar de rechten van de mens stelselmatig en grootschalig werden geschonden. Een land dat werd geregeerd door willekeur en angst. Een regime dat wist te overleven door het tegen elkaar uitspelen en het willekeurig bevoordelen ten opzichte van elkaar van de verschillende bevolkingsgroepen en minderheden: alewieten; Koerden; christenen enz. In zo’n dictatuur bestaan er simpelweg geen ‘normale’ procedures om problemen aan de kaak te stellen, dan wel op te lossen. Er bestaat alleen angst, corruptie en geweld en repressie.
Veel mensen vanuit die minderheden, vooral de alewieten, maar ook de verschillende groepen christenen zien – terecht- de toekomst met angst tegemoet. Wat groepen als bijvoorbeeld de alewieten betreft: het ziet er voor hen zeer somber uit, ondanks dat er ook alewieten zijn die de kant van de opstand hebben gekozen.
Ook in het begin van de revolutie waren er, tussen alle vreedzame demonstraties door, ook hate speeches te horen, bedreigingen aan het adres van minderheden. Veel minderheden verkiezen de zekerheid van de dictatuur boven de onzekerheid van nu.
Maar er zijn ook veel mensen binnen die minderheden die van meet af aan de kant van de revolutie hebben gekozen, omdat zij beseften dat de zekerheid die het regime bood een schijnzekerheid was (immers gebaseerd op willekeur) en een vooral onrechtvaardige en onmenselijke zekerheid.
Wij werken al meer dan tien jaar in Syrië met groepen en individuen die strijden voor openheid, vrede en rechtvaardigheid. Moslims & christenen. Zij werkten aan toenadering, contact en debat tussen de verschillende groepen, zij streden voor universele rechten voor alle minderheden in Syrië, zij vochten voor de vrijheid van meningsuiting, vanuit het besef en de overtuiging dat een echte verandering en bevrijding begint bij de Syriërs zelf.
Ondanks de trieste toestand van nu, zijn deze mensen nog steeds actief. Zij strijden nu niet alleen tegen het regime, maar nu ook tegen de praktijken en de ideologie van sommige extreme islamitische gewapende groepen.
Een mooi voorbeeld is het verhaal van vader Paolo, een Italiaanse Jezuïet die al meer dan dertig jaar in Syrië woont en werkt aan de toenadering tussen moslims en christenen. Hij koos de kant van de revolutie en werd door het regime verbannen. Hij keerde dit jaar terug naar al-Raqqa, dat inmiddels bevrijd was. Hij werd hier ontvoerd door een Islamitische gewapende groep. Dagelijks protesteren de mensen, vooral moslims, in al-Raqqa voor zijn vrijlating.
De situatie van christenen is bijzonder complex en ligt erg gevoelig. Als niet Syrier voel ik mij bezwaard om hier (namens hen) een uitspraak over te doen. Maar zoals ik al stelde, binnen de verschillende gemeenschappen zijn er verschillende opinies en overtuigingen, waarvan u, als u wilt en zoekt, kennis kunt nemen. Opinies en ervaringen van bijvoorbeeld iemand als Daniel Maes, maar ook van de andere kant: mensen als vader Paolo, of Fadi Halisso, een jonge Syrische priester in opleiding die bewust de kant van de revolutie heeft gekozen. Fadi Halisso is hier tijdens de vredesweek en ik nodig u van harte uit om kennis met hem te maken en uw zorgen en vragen met hem te delen.
Tenslotte ben ik het van harte met u eens dat er dringend humanitaire hulp verleend moet worden. De noden zijn enorm en er is veel meer nodig dan er nu gegeven wordt. Maar we moeten ook naar de toekomst blijven kijken en partij kiezen voor mensen als Fadi Halisso en al die anderen die nu strijden voor waardigheid, gerechtigheid en vrede.
Ik hoop dat ik uw vraag heb kunnen beantwoorden en wellicht zien we elkaar op een gelegenheid tijdens de vredesweek.
Met vriendelijke groet,
Evert-Jan Grit/ IKV Pax Christi
