De groep landen die een verbod op killer robots wil, groeit. Dat blijkt na een week van besprekingen bij de VN in Genève. Vooral de toevoeging van China is belangrijk als permanent lid van de VN-veiligheidsraad. Het aantal landen dat specifiek een verbod steunt is gegroeid naar 26, met naast China de toevoeging van Djibouti, Colombia en Oostenrijk als eerste EU land.
“Ook inhoudelijk is er veel vooruitgang geboekt met dit onderwerp,” stelt Miriam Struyk die namens PAX aanwezig was bij het overleg. “De overgrote meerderheid van staten ziet menselijke controle nu als het centrale element dat bepaalt of een autonoom wapen binnen de grenzen van het internationaal recht valt. Dat is een belangrijke vooruitgang.”
Vorige week was de eerste van twee weken waarin staten dit jaar bij de VN praten over autonome wapens, beter bekend als ‘killer robots’. Vragen die besproken werden waren onder andere: wat zijn de typerende karakteristieken van deze wapens, welke rol moet de mens spelen in beslissingen over het toepassen van geweld, en welke maatregelen zijn nodig met betrekking tot de juridische en humanitaire uitdagingen die deze wapens met zich mee brengen?
Wat PAX deed
PAX was de hele week in Genève, samen met andere maatschappelijke organisaties van over de hele wereld. Met hen werken we samen in de Campaign to Stop Killer Robots, met als inzet een verbod op autonome wapens. PAX riep in een statement staten op om na meer dan vier jaar van besprekingen met concrete oplossingen te komen die recht doen aan de juridische, ethische en veiligheidsbezwaren. Daarnaast spraken we met verschillende vertegenwoordigers van Europese staten en zaten we een panel voor.
Investeringen
Een interessante spreker in het panel was Johan Andresen, de voorzitter van de ethische commissie van het Noors pensioenfonds, het grootste ter wereld. Hij gaf aan dat het fonds zich buigt over de vraag of het ethisch acceptabel is om te investeren in bedrijven die autonome wapens ontwikkelen. Hoewel volgens hem een verbodsverdrag hiervoor wenselijk is, is dit niet essentieel voor investeerders om actie te kunnen ondernemen. Het draait vooral om de vraag of deze wapens humanitaire principes zouden schenden en hebben investeerders hun eigen kompas te volgen.
Vier opties
Aan het eind van de week concludeerde de Indiase ambassadeur Gill, die de besprekingen voorzit, dat er nu vier opties op tafel te liggen. De eerste is dat bestaand recht voldoende is om de zorgen rondom deze wapens te adresseren. Dit zou wel betekenen dat er gekeken moet worden hoe bestaand recht met betrekking tot de unieke eigenschappen van autonome wapens geïmplementeerd zou moeten worden. De tweede optie is het ontwikkelen van nieuw recht in de vorm van een juridisch bindend instrument, zoals een verbod. De derde optie zou een politieke verklaring kunnen zijn, waarbij landen een gedragscode opstellen. De vierde optie is dat het te vroeg is om te kijken naar mogelijke beleidsopties, omdat er nog teveel onduidelijk is.
Menselijke controle
Voor PAX is een juridisch bindend instrument de enige optie die de juridische, ethische en veiligheidsbezwaren adequaat kan adresseren. Dit wordt gesteund door een steeds grotere groep staten, waaronder de Afrikaanse groep. Het is belangrijk dat er een verbod is voordat de techniek zover is dat autonome wapens zonder betekenisvolle menselijke controle over de kritieke functies van selectie en aanval, een realiteit zijn.
Middengroep
Naast staten die oproepen tot een verbod zijn er ook staten die het te vroeg vinden om over een verbod te praten. Misschien niet verassend zijn dit voornamelijk landen die deze wapens willen ontwikkelen. Deze landen moeten zich echter realiseren dat als zij deze wapens ontwikkelen, anderen dat ook zullen doen en killer robots ook tegen hen en hun bevolking gebruikt zullen worden.
Daarnaast is er nog een grote ’middengroep’. Dit zijn staten die zich zorgen maken over deze wapens, het belang van menselijke controle over wapensystemen onderkennen, en openstaan voor mogelijke regulering.
Hoe verder
PAX zal zich er voor in blijven zetten dat er in de tweede week in 2018 dat de VN over dit onderwerp discussieert, augustus 2018, verdere vooruitgang wordt geboekt. Het doel is dat er dan bij het jaarlijkse overleg van de VN in november staten overgaan tot een formeel onderhandelingsmandaat voor 2019. Zoals we deze week gezien hebben groeit de groep landen die een verbod steunen gestaag en wordt het steeds realistischer dat er een verbod komt op deze wapens.
Lees ook VN moet killer robots zo snel mogelijk verbieden
Meer over killer robots en waarom ze verboden moeten worden.
