Overlevenden en nabestaanden van de burgerslachtoffers van de Nederlandse aanval op een IS-bommenfabriek in de Iraakse stad Hawija in 2015 eisen vandaag bij de rechter compensatie. Het is wereldwijd de eerste zaak over militair optreden van de internationale anti-ISIS-Coalitie. PAX zet zich, na eigen onderzoek, al jaren in voor excuses en compensatie van de Nederlandse overheid voor de slachtoffers en nabestaanden.
In 2015 bombardeerde de anti-ISIS-Coalitie een munitiefabriek in de stad Hawija (Irak). Er lagen zoveel explosieven in de fabriek opgeslagen, dat de luchtaanval secundaire explosies veroorzaakten die een wijk geheel verwoestten en ook in de woonwijken eromheen grote schade aanrichtten. Toen de Nederlandse betrokkenheid bij de luchtaanval 4,5 jaar later aan het licht kwam, was er veel aandacht voor het feit dat informatie over het bombardement niet gedeeld was met de Tweede Kamer, ondanks Kamervragen.
Verstrekkende effecten
Onderzoekers van de Irakese NGO Al-Ghad, vredesorganisatie PAX en de Universiteit Utrecht hebben de impact van deze luchtaanval op de lokale bevolking in Hawija tot in detail onderzocht in het rapport: After the strike: Exposing the civilian harm effects of the 2015 Dutch airstrike on Hawija. Dat werd gedaan aan de hand van interviews met 119 slachtoffers, gesprekken met 40 sleutelfiguren uit de samenleving zoals de burgemeester van Hawija, 4 focusgroep-discussies, veldbezoeken en literatuuronderzoek.
Op basis daarvan kwamen de onderzoekers tot de conclusie dat de Nederlandse aanval leidde tot meer dan 85 burgerslachtoffers met dodelijke afloop en honderden ernstige verwondingen. Er werd schade gerapporteerd aan 1.200 bedrijven en winkels en 6.000 huizen. Doordat ISIS nog twee jaar aan de macht was na de aanval, hadden mensen weinig tot geen toegang tot medische hulp, schoon water en elektriciteit en konden zij amper vluchten. De luchtaanval heeft zo langdurige effecten gehad, denk aan een handicap of een psychisch trauma, economische schade en toegenomen kinderarbeid door het wegvallen van de kostwinnaar, ontheemding en slechte toegang tot scholing.
Excuses en compensatie van Nederland
De meeste van de geïnterviewden voelen zich in de steek gelaten door Nederland, zo blijkt uit het onderzoek. Onder andere doordat het compensatiebedrag van 4,4 miljoen euro dat Nederland toezegde voor de wederopbouw, nauwelijks tot concrete wederopbouwactiviteiten heeft geleid die aansluiten bij de behoeften van slachtoffers.
Slachtoffers die met de onderzoekers spraken, wensen een officieel excuus van de Nederlandse regering voor het bombardement en voldoende compensatie op individueel niveau om de kosten te dragen die de Nederlandse luchtaanval veroorzaakte. Het uitblijven van excuses en de daadwerkelijke wederopbouw, heeft grote invloed op de perceptie van inwoners van Hawija. Het draagt bij aan een antiwesters sentiment en biedt een voedingsbodem voor radicalisering.
Op basis van ons onderzoek wil PAX dat afgevaardigden van de Nederlandse regering Hawija bezoeken om excuses aan te bieden. Daarnaast is het van belang dat Nederland de schade van individuele burgers en van de gemeenschap erkent en aanbiedt die te vergoeden.
Zie ook:
Eerdere berichten over Hawija
