Palestijnen zouden het Hamas niet verwijten dat het met haar raketten geweld van Israël uitlokt. Zo tekende de Volkskrant op uit de mond van Palestijns politicoloog Abu Saad. Het tegenovergestelde is waar. Veel vreedzame Palestijnse activisten zijn boos dat Hamas de ‘useful idiots’ zijn die Israëls premier Netanyahu zo goed kan gebruiken.
De activisten zien hun eigen vreedzame acties waarmee ze aandacht vroegen voor de huisuitzettingen in rook op gaan. Letterlijk. Want de rookpluimen boven de steden leiden de aandacht af van de schendingen waar het protest om begonnen was: de illegale huisuitzettingen in Oost-Jeruzalem die onderdeel zijn van de decennia durende onderdrukking van de Palestijnen.
Mooie vreedzame beweging
‘Ik voel me verdrietig en boos dat Hamas probeert een van de mooiste vreedzame bewegingen te doden. Een beweging die de aandacht van de hele wereld trok’, zo zegt Nidal Betare. Hij is een Palestijns contact van vredesorganisatie PAX en groeide op in een Palestijnse vluchtelingenkamp in Syrië. Via de hashtag #SaveSheikhJarrah werd aandacht gevraagd voor de uitzettingen, wat Betare zag als het vermenselijken van de zaak van de Palestijnen en vluchtelingen. ‘Totdat Hamas het militariseerde.’
Hij zegt wat veel Palestijnen denken, wat PAX ook hoort van partners die op dit moment moeten schuilen voor de bombardementen. Maar velen durven zich niet te uiten, omdat ze de eenheid willen bewaren. Een eenheid die Hamas niet lijkt te zoeken. Net nu er een nieuw elan was ontstaan, een door jongeren geleide vreedzame beweging die Palestijnen uit Jeruzalem, West Bank en Israël samen brengt en via sociale media handig internationale solidariteit wist te mobiliseren. Ook Joodse Israëliërs voegden zich bij hen.
Dat nieuwe elan wordt overdonderd door bommengeweld dat een inmiddels vast en treurig ritueel is. Israël schendt de rechten van Palestijnse burgers. Protesten volgen, vaak grotendeels vreedzaam. De Israëlische politie zet excessief geweld in. Het protest wordt heviger. Er komt internationale aandacht en druk. Hamas schiet raketten af. Israël bombardeert Gaza met vele doden als gevolg.
Perfecte afleiding
Dit leidt de internationale aandacht af van de oorspronkelijke schendingen. En Netanyahu kan zijn rol als beschermer van Israël weer spelen. Als perfecte afleiding van de politieke impasse en corruptieschandalen die hem achtervolgen.
‘Het was Netanyahu’s wens om raketten uit Gaza te ontvangen. Hij probeert ons naar zijn militaire speeltuin te lokken omdat hij niet kan spelen in onze geweldloze speeltuin’, zegt Naseef Muallem, beleidsadviseur bij het Palestijnse Centrum voor Vrede en Democratie en partner van PAX. ‘Ik hoopte dat deze geweldloze, vreedzame opstand zich zou verspreiden over heel de Westelijke Jordaanoever en Gaza, en dat alle Palestijnen vreedzaam zouden blijven.’ Maar de Palestijnen zijn nu, en masse, in de ogen van velen weer terroristen in plaats van activisten die uit zijn op vrede.
Een van die activisten is een partner van PAX, werkzaam voor Danish Church Aid en wonend in Gaza. Zoekend naar vrede vond hij zichzelf deze week terug in rouw, hij verloor twee kinderen, een kleinkind en twee neefjes door de Israëlische bombardementen.
De ontwikkelingen van de laatste dagen laten zien dat de status quo van onrecht en onderdrukking niet te handhaven is, steeds zal het weer exploderen, met gewonden en doden tot gevolg. Het is hoog tijd te erkennen dat er veel meer internationale inspanning nodig is om deze geweldspiraal te doorbreken. Zo lang dat niet gebeurt, zijn Israëlische en Palestijnse burgers de dupe.
Anna Timmerman is algemeen directeur van vredesorganisatie PAX.