“Beurzen juichend over plan diplomatieke oplossing in Syrië”. De hoop op een oplossing voor “de situatie” in Syrië zorgt voor “een opperbeste stemming” onder beleggers. Hoe zouden de Syrische burgers zich voelen als zij deze woorden lezen op de economiepagina van de Volkskrant?
Eén ding is zeker. Het idee om Syrische chemische wapens onder internationaal toezicht te stellen en te vernietigen heeft onder de Syrische bevolking nog geen opperbeste stemming gewekt. Want terwijl de beurzen juichen liggen in Syrië de burgers nog steeds onder vuur.
De inzet van chemische wapens is, zoals president Obama het stelde, een morele zaak. En daarin heeft hij natuurlijk gelijk. De beelden van in witte doeken gewikkelde lichamen van de kinderen na een aanval met chemische wapens in Ghouta roepen moreel afschuw op. Zoals de beelden van onschuldige burgerslachtoffers van artilleriebeschietingen en bombardementen evenzeer verbijstering oproepen.
De bittere werkelijkheid in Syrië is dat het betrekkelijk weinig uitmaakt of burgers sterven door chemische wapens of door granaten en bommen. Er zijn volgens de VN al ruim 100.000 slachtoffers gevallen. Daaronder zijn vele burgers die slachtoffer zijn van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, misdaden die nog altijd voortduren. Onder hen dus ook honderden slachtoffers door chemische wapens. Al deze oorlogsmisdaden vormen de “rode lijn” die de internationale gemeenschap ooit heeft getrokken en nu moet bewaken.
Het mogelijk onder internationaal toezicht stellen van chemische wapens in Syrië kan een diplomatieke doorbraak worden. Maar dan moet er meer gebeuren dan het verwijderen van chemische wapens terwijl de barbarij van de oorlog gewoon voortduurt. Er kan alleen sprake zijn van een diplomatieke doorbraak indien onschuldige burgers beschermd worden tegen oorlogsmisdaden, indien een politieke oplossing voor dit conflict werkelijk dichterbij komt.
De verwijdering van chemische wapens vereist een stopzetting van de vijandelijkheden door alle partijen. Alleen als de wapens zwijgen kunnen de burgers in Syrië opgelucht adem halen en kunnen internationale inspectieteams in Syrië de chemische wapens onder VN-toezicht plaatsen. En dan ontstaat er wellicht ook ruimte voor een politieke oplossing voor de bloedige oorlog in Syrië.
Zolang de burgers in Syrië niet beschermd zijn voor de meest ernstige internationale misdaden is er geen enkele reden voor een opperbeste stemming, laat staan voor gejuich. Niet op de beursvloer. Niet in de politieke lobby’s. Niet op de voorpagina’s. En al helemaal niet in Syrië.
Niet de politieke belangen van landen, niet de reputaties van presidenten maar de schreeuw om vrede van burgers in Syrië moet nu de doorslag geven in het politieke debat en het uitwerken van diplomatieke voorstellen. Chemische ontwapening moet daarom gepaard gaan met stopzetting van vijandelijkheden door alle partijen. Ik hoop dat Minister Timmermans daarvoor wil pleiten in Brussel, Washington en Moskou.
Jan Gruiters is directeur van IKV Pax Christi