Julia is als Nederlandse waarnemer van het EAPPI programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) afgereisd om gedurende drie maanden ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden aan Palestijnse burgers en gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Ze verwerkt haar indrukken in blogs.
Als oecumenisch begeleiders (EAs) observeren we onder andere de toegang tot onderwijs. Afgelopen november werd EAPPI gevraagd een demonstratie te monitoren die werd georganiseerd door zes scholen in Oost-Jeruzalem. De Israëlische autoriteiten dreigden hun subsidie stop te zetten als zij niet het Israëlische curriculum zouden doorvoeren. Een van de initiatiefnemers van deze demonstratie is voorzitter van de ouderraad, Tariq Akash. Ik spreek hem over de staat van het Palestijnse onderwijs in Oost-Jeruzalem en wat de gevolgen zijn als kinderen geen lessen meer over de Palestijnse geschiedenis krijgen.
Het Israëliseren van onderwijs in Oost-Jeruzalem
In 1967 annexeerde Israël Oost-Jeruzalem. Hierdoor kwam het onderwijs onder het gezag van de – door Israëlisch bestuurde – gemeente Jeruzalem te staan. Onderwijs is een belangrijk onderwerp voor de Israëlische overheid. Het is namelijk bepalend voor de manier waarop mensen denken en hoe ze kijken naar hun eigen cultuur, geschiedenis en toekomst. Daarom wilde de gemeente zo snel mogelijk het Israëlisch curriculum op scholen in het Palestijnse Oost-Jeruzalem introduceren. Met het invoeren van een Israëlisch curriculum probeert men behalve het grondgebied ook de gedachten van de inwoners beheersen, zegt Tariq: ‘De Israëlische overheid wil onze Palestijnse identiteit en cultuur controleren en veranderen door invloed uit te oefenen over ons onderwijs.’
De Palestijnse geschiedenis verwijderd
In 1967 lukte het niet deze verandering door te voeren. Maar in 2011 besloot de gemeente Jeruzalem dat scholen in Oost-Jeruzalem het toenmalige curriculum, opgezet door de Palestijnse Autoriteit (PA), niet meer mochten onderwijzen. Er kwamen nieuwe tekstboeken, waarin alles werd verwijderd gerelateerd aan de Palestijnse geschiedenis, het Palestijnse verzet, de bezetting of Palestijns landeigendom. Vanaf 2015 verplichtte de gemeente het Israëlische curriculum te verplichten op openbare Palestijnse scholen, die volledig gesubsidieerd en beheerd worden door het Israëlische Ministerie van Onderwijs. Wanneer de scholen dit niet zouden uitvoeren werd gedreigd met het stopzetten van subsidies.
2000 klaslokalen tekort
In 2018 presenteerden Israëlische autoriteiten een plan, waarin werd beschreven hoe in vijf jaar tijd volledige controle over het onderwijs in Jeruzalem zou worden verkregen: van het ontruimen van scholen in de oude stad, tot het sluiten van privéscholen die weigeren het Israëlische curriculum te onderwijzen. Tegelijkertijd ontvangen Palestijnse scholen structureel minder subsidie dan Joods-Israëlische scholen in Jeruzalem. Dit verschil loopt op tot zo’n 75%. Daarnaast is het bijna onmogelijk om nieuwe scholen te bouwen in Oost-Jeruzalem. De Israëlische overheid geeft vrijwel geen bouwvergunningen uit en zonder vergunning zal een nieuw schoolgebouw uiteindelijk worden gesloopt . Hierdoor is een tekort van meer dan 2000 klaslokalen ontstaan. Tot slot is er een groot lerarentekort. Voorheen was 60% van de leraren afkomstig uit de Westelijke Jordaanoever. Door de komst van de scheidingsmuur en bijkomende problemen rondom het verkrijgen van een vergunning, is dat aantal gedaald tot minder dan 20%.
Van de witte moskee tot aan de Nakba
Tariq vertelt hoe het onderwijs van zijn kinderen op het spel staat. De privé scholengemeenschap, waaronder zes basis- en middelbare scholen vallen, staat de afgelopen maanden enorm onder druk. Het Israëlische ministerie van Onderwijs wil dat ook deze scholen het Israëlische curriculum volgen. Hele bladzijden en passages zijn uit geschiedenisboeken verwijderd. Tariq vertelt over een hoofdstuk dat grotendeels is geschrapt. Het gaat over de stad Ramla, waar zijn familie oorspronkelijk vandaan komt: ‘De laatste paragraaf beschrijft dat Ramla tot 1948 een Arabische stad was, totdat haar inwoners verdreven werden door het Israëlische leger. Hierover zegt het ministerie van Onderwijs dat wij aansporing en geweld onderwijzen.’
Schrappen in de geschiedenis
Ook de vroege geschiedenis van de verschillende volkeren die ooit in Palestina woonden, moeten wijken. Tariq noemt het voorbeeld van de Witte Moskee in Ramla. De moskee werd gebouwd in het jaar 720 en heeft veel dynastieën, leiders en religies zien komen en gaan. Toch wordt ook dit geschrapt uit het geschiedenisonderwijs. In plaats daarvan wordt in het Israëlische curriculum onderwezen over Zionistische leiders en de Israëlische geschiedenis. Palestijnen worden hierin omschreven als ‘andere minderheden’, als ‘christenen en moslims’, ‘mensen uit de Negev’ of ‘mensen uit het noorden‘ Het woord ‘Palestijns’ mag niet meer in de schoolboeken voorkomen.
De tassen van kinderen doorzocht
Als voorzitter van de ouderraad probeert Tariq deze ontwikkelingen te stoppen. Desalniettemin heeft het Israëlische ministerie van onderwijs de subsidie voor een van de vijf scholen definitief stopgezet. Het is een van de manieren waarop de Israëlische autoriteiten haar macht uitoefent over het Palestijnse onderwijs. Afgelopen januari organiseerde de ouderraad een vergadering over dit besluit, maar nog voor aanvang werd deze vergadering gewelddadig verstoord door een inval van de Israëlische veiligheidsdiensten. Op de deur hing een brief van minister van Nationale Veiligheid, Ben Gvir, met de oproep om de zogenaamde “terreurbijeenkomst” te beëindigen. Zodoende is het voor de ouderraad bijna onmogelijk zich te verenigen.
Afgelopen jaar viel een inspecteur van het Israëlische ministerie van Onderwijs de school van Tariqs kinderen binnen. Agenten schreeuwden tegen de kinderen en leraren. Ze doorzochten de tassen van alle kinderen om te zien of ze misschien boeken van het Palestijnse curriculum bij zich droegen. Tariq is zichtbaar boos en gefrustreerd: ‘We kunnen geen lesgeven over Jeruzalem, Gaza en Palestijnse steden zonder Palestina te noemen. Onze kinderen wordt geleerd dat ze geen Palestijn mogen zijn, dat ze inferieur zijn. Het zal hun zelfrespect verwoesten.’
