Het is de heetste zomer ooit en veel Palestijnse boeren en herders lijden onder enorme watertekorten. Zozeer, dat er lang niet voldoende schoon drinkwater is voor de ruim 1200 mensen in het woestijnachtige gebied Masafer Yatta, ten zuiden van de stad Hebron. Deze situatie is niet toevallig ontstaan. Israël beheert de watervoorraden tussen de Middellandse Zee en de Jordaan. Het waterbeleid weerspiegelt de politieke motieven: de Palestijnen te verdrijven en de Israëlische nederzettingen verder uit te breiden. Opzettelijke dorst is een van de manieren om dit te bereiken.
Water-apartheid
Israël kent een systeem van ‘water-apartheid’ op de gehele Westelijke Jordaanoever. Joodse nederzettingen en buitenposten, zijn verbonden met het Israëlische goedkope en efficiënte waternetwerk. De bewoners kunnen ongelimiteerd water consumeren, zonder vooraf opgelegde beperkingen. Palestijnse inwoners staan daarentegen niet in verbinding met deze infrastructuur, en zijn gedwongen om regenwater op te slaan in reservoirs, of om watercontainers te kopen tegen exorbitante prijzen. Op de Westelijke Jordaanoever bestaat wel een apart waternetwerk voor Palestijnen, maar dat functioneert niet naar behoren. Voornamelijk vanwege de beperkingen die het regime oplegt aan de Palestijnse infrastructuur, inclusief het oppompen van water uit de bergen.
Discriminerende Oslo akkoorden
De hoeveelheid water die mag worden opgepompt, wordt nog altijd bepaald door een overeenkomst die in 1995 tussen Israël en de PLO werd ondertekend als deel van de Oslo-akkoorden: 20 procent van het water voor Palestijnen, en 80 procent voor Israëli’s. Het gevolg is dat de Israëli’s in de nabijgelegen villa-nederzettingen gemiddeld twintig keer meer water gebruiken dan de Palestijnse dorpen. In een Joodse nederzetting gebruikt een mens gemiddeld 431 per dag. In het aangrenzende bedoeïenendorp is dit slechts 20 liter – een vijfde van de minimumhoeveelheid die wordt aanbevolen door de Wereld Gezondheidsorganisatie.
Opzettelijke dorst
Omgaan met water is een dagelijkse, lastige en non-stop bezigheid, zeggen de inwoners van Masafer Yatta. Door de hitte hebben schapen en ander vee ook meer water nodig, maar de zon verhit het water dat in tanks is opgeslagen, waardoor het voor de dieren moeilijk is om te drinken. Bovendien vernietigt het leger regenwaterreservoirs in Palestijnse dorpen en worden natuurlijke waterputten volgegooid met beton of puin, omdat het gebruik hiervan door het regime als illegaal wordt beschouwd. ‘Nu, in deze hitte, zonder regenwaterputten,’ vertelt een bewoner, ‘zijn we gedwongen om tankwagens met water op tractoren te vervoeren. We verlaten ‘s ochtends met de kudde het huis en komen pas ‘s avonds terug. We kunnen de putten niet beschermen en zonder putten kunnen we onszelf niet onderhouden.”
Confisqueren van tractoren
Eind augustus 2023 is een nieuwe beleidsmaatregel ingegaan. Het Israëlische leger en de politie confisqueren alle voertuigen in Masafer Yatta, inclusief de tractoren die de watervoorraden moeten aanvullen. De mensen zijn niet meer in staat om water te halen, eten op de markt te (ver)kopen, of zelfs naar het ziekenhuis te worden vervoerd. Ze worden opzettelijk volledig van de buitenwereld afgesloten. Het wordt de bewoners steeds moeilijker gemaakt om te leven onder de Israëlische bezetting.
Wat de vernielingen van het leger niet bereiken, maken de kolonisten af. Steeds vaker ontzeggen kolonisten Palestijnen in Masafer Yatta de toegang tot de weinige waterbronnen die ze nog hebben Geweld wordt daarbij niet geschuwd. ‘Het is wreed, omdat iedereen weet dat deze kolonisten zijn aangesloten op het waternetwerk. Een verbinding waar wij alleen maar van kunnen dromen: water dat via een pijp rechtstreeks huis binnenstroomt en water levert voor velden en schapen,’ vervolgt de bewoner.
Helden van Masafer Yatta
Een van de plaatsen op de Westelijke Jordaanoever waar de waterapartheid duidelijk zichtbaar is, is het dorp Umm al-Kheir, gelegen op slechts enkele meters afstand van de rijke nederzetting Carmel, een villawijk die werd gebouwd op particulier land van de Palestijnse bewoners. Slechts een dun hek scheidt Um Al Kheir van Carmel, waar water overvloedig stroomt, de gazons groen zijn en de kinderen veilig naar school kunnen. Het contrast met de armoedige hutten van het bedoeïenendorp, waar bouwen verboden is en het leger verhindert dat bewoners op het water- en elektriciteitsnetwerk worden aangesloten, kan niet groter zijn. Het breekt je hart. Al zestien keer is het dorp vrijwel geheel vernietigd door Israëlische bulldozers, maar telkens keren de families terug. Umm Al Kheir kent een geschiedenis van verdrijving en onderdrukking, maar desondanks, of misschien juist daardoor, wonen er heel wat actieve mensenrechtenactivisten. Palestijnen die de wereld overgaan om over het leven onder de Israëlische bezetting te vertellen. Moedige mensen die met gevaar voor eigen leven hun nek uitsteken voor het lot van hun ouders, buren, broers, zussen en hun kinderen.
Ons EAPPI-team bezoekt het dorp regelmatig en de gesprekken en verhalen blijven me raken. De waardigheid, kracht en doorzettingsvermogen van een zo verpletterd volk zal me een leven lang bijblijven.
Jantien is als Nederlandse waarnemer van het EAPPI programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) afgereisd om gedurende drie maanden ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden aan Palestijnse burgers en gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Ze verwerkt haar indrukken in blogs.