Met een dubbel gevoel zei ik eind juni gedag tegen de mensen die ik gedurende mijn tijd in Palestina heb leren kennen. Mijn team en ik trokken de deur van onze woning in Jerusalem dicht. Het was tijd om naar huis te gaan.
Het was fijn thuis te komen, mijn vrienden en familie te zien en ik keek uit naar het slapen in mijn eigen bed in mijn eigen appartement. Er zijn zo veel redenen waarom het prettig is weer in je eigen huis te zijn en je eigen spullen zijn maar een klein onderdeel daarvan. Een huis is ook een verzameling herinneringen, verdrietige en gelukkige herinneringen, van vrienden en familie, gebeurtenissen en momenten. Nog ben ik mij elke dag van bewust dat ik niet bang hoef te zijn mijn huis, spullen en herinneringen kwijt te raken. De drie maanden in Palestina hebben me laten zien dat dit niet vanzelfsprekend is voor de Palestijnen. In en rond Jerusalem worden dagelijks huizen verwoest. Als EA’s documenteren we deze afbraken zoveel mogelijk. Er zijn verschillende manieren waarop de Palestijnse bevolking haar huis kwijt kan raken.
Zelf je huis afbreken
De eerste huisafbraak die we bezochten was een zelfsloop. Aan het einde van de middag arriveerden we bij het huis van een jong gezin met vier kinderen, allemaal onder de negen jaar. De vader was met een paar ooms in de weer om zijn eigen huis af te breken. Als hij geweigerd had deze taak zelf uit te voeren had de Israëlische overheid het recht het huis te laten vernietigen. De kosten voor de door de staat uitgevoerde sloop plus een boete zouden door het gezin betaald moeten worden. Stukken muur waren al verwoest en pallets waren op de grond neer gelegd zodat er nog gelopen kon worden. De moeder was met de twee jongste kinderen naar haar zus gegaan. Ze kon niet aanzien hoe het huis waar haar kinderen waren geboren met de grond werd gelijkgemaakt. Ze konden hun eigendommen veiligstellen: fotoboeken, babykleren en memorabilia lagen veilig bij familie.
De komst van een bulldozer
Niet iedereen is in staat om zijn spullen te redden. Dat zagen we op nog geen vijf minuten lopen van ons EAPPI-appartement in Jerusalem. Als we naar de Oude Stad liepen, passeerden we altijd voorbij dit huis. Maar op een ochtend zagen we hoe een groep soldaten de straat afsloot. De komst van een bulldozer deed niet veel goeds voorspellen. We slopen door de stuiken om bij de huizen in het afgesloten deel te komen en troffen daar de familie bij hun huis. Een oude vrouw die in het huis woonde sinds haar huwelijk, al haar kinderen waren er geboren en opgegroeid. Haar kleinkinderen kwamen vaak langs. Toen de bulldozer arriveerde was haar dochter en haar kleinkind van drie op visite. Zonder pardon werden de vrouwen door de soldaten op straat gezet – geen mogelijkheid om spullen of zelfs kleren mee te nemen. Staand langs de weg zag de oude vrouw toe hoe in nog geen kwartier werk haar huis, haar spullen, haar herinneringen verdwenen.
Uitzettingsbevel voor een beschermde huurder
De familie Sub Laban – Nora Ghayth, 68, en haar man Mustafa Sub Laban, 72 – werd op 11 juli uit hun huis gezet. De politie viel om 6 uur ‘s ochtends binnen en verwijderde de familie met geweld. In mei van dit jaar kreeg de familie een uitzettingsbevel dat van kracht zou gaan op 11 juni. Vanaf dat moment was EAPPI dagelijks bij de Sub Laban familie om steun vanuit de internationale gemeenschap te tonen. De familie was een beschermde huurder, een status die ze verwierf onder Jordaans voogdijschap, maar alles veranderde toen hun huis werd overgedragen aan de Israëlische General Custodian – het civiele bestuur sinds Israël in 1967 de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem bezette. Sinds die tijd is de familie in een constante strijd verwikkeld geweest om in hun woning te mogen blijven wonen. De kolonistenorganisatie The Galicia Trust heeft de afwezigheid van Nora Ghayth Sub Laban vanwege haar ziekenhuisopname, gebruikt om te beargumenteren dat de familie hun beschermde huurrecht had geschonden. De rechtbank stelde The Galicia Trust in het gelijk. Al hun spullen en herinneringen waren achtergebleven. Een strijd die in 1967 begon om de woning te behouden eindige met de familie op straat, buitengesloten uit hun eigen huis. Terwijl een kolonisten familie zich het huis betrok.
Langzaam maar zeker neemt Israël Oost-Jerusalem over. Onder het mom van bouwen zonder vergunning en oude joodse rechten op onroerend goed, weet Israël de eigen bevolking meer en meer in Oost-Jerusalem te vestigen. Dit gebeurt niet alleen is Oost-Jerusalem. Op de hele Westelijke Jordaanoever worden dagelijks Palestijnse families uit hun huizen gezet.
In je huis moet je je veilig voelen. Het is een plek waar herinneringen worden gemaakt met familie en vrienden. Voor de Palestijnse bevolking is het niet zeker hoelang zij kunnen vasthouden aan hun huis. De meeste families in Oost-Jerusalem hebben een bevel voor sloop gekregen dat ieder moment kan worden uitgevoerd. De mensen leven in voortdurende onzekerheid: ze weten niet hoelang ze in hun huis kunnen blijven, waar hun kinderen zullen opgroeien of waar ze zich veilig kunnen voelen.
Marije is als Nederlandse waarnemer van het EAPPI programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) afgereisd om gedurende drie maanden ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden aan Palestijnse burgers en gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Ze verwerkt haar indrukken in blogs.