In Genève hebben bijna twintig landen zich uitgesproken tegen het wijdverbreide gebruik van clustermunitie door Syrië. Dit gebeurde tijdens een internationale conferentie over de voortgang van het Clustermunitieverdrag, waar momenteel 112 landen bij zijn aangesloten. Syrië, dat volgens Human Rights Watch in de afgelopen 6 maanden op 119 plekken clustermunitie in heeft gezet, is geen lid van het verdrag.
Stigmatiserende werking
Landen die zijn aangesloten bij het internationale Clustermunitieverdrag (CCM) zijn de verplichting aangegaan om clustermunitie volledig te verbannen. Dat betekent dat ze geen clusterbommen mogen gebruiken, produceren, vervoeren of opslaan. Daarnaast moeten CCM landen staten die (nog) geen lid zijn van het verdrag aanmoedigen om toe te treden én het gebruik van clustermunitie ontmoedigen.
Het was dus erg belangrijk dat de internationale CCM gemeenschap een sterke veroordeling zou uitspreken tegen het gebruik van deze verwoestende wapens door Syrië. Een aantal landen – waaronder Nederland – had dat al eerder gedaan. Het stigma op het gebruik van clusterbommen groeit wanneer staten zich onomwonden uitspreken wanneer clustermunitie wordt gebruikt, door wie dan ook en waar dan ook. Het is daarom van groot belang dat deze landen ieder gebruik van clusterbommen dan ook ten scherpste veroordelen zodat er een eind komt aan het gebruik van dit verwoestende wapen.
In Genève spraken Australië, Oostenrijk, België, Cambodja, Kroatië, Ecuador, Frankrijk, Duitsland, Ghana, Ierland, Japan, Laos, Mexico, Nieuw Zeeland, Noorwegen, Portugal, Zambia, en ook Nederland zich uit tegen het gebruik van dit inhumane wapen door Syrië dat door het meerendeel van de wereld verboden is.
Nederland
Nederland gaf een sterk statement af over het clusterbom gebruik door Syrië. Al eerder had Nederland verklaard dat het zeer bezorgd was over de berichten van clustermunitie gebruik door het Syrische leger omdat het wapen niet alleen tijdens conflict maar ook jaren na gebruik een groot gevaar vormt voor burgers. Afgelopen week herhaalde Nederland deze boodschap luid en duidelijk.
Positieve impact van het Clustermunitieverdrag
Naast de scherpe kritiek op het clustermunitie gebruik door Syrië, werden door staten ook positieve mededelingen gedaan over de staat van hun voortgang om clustermunitie voorgoed te verbannen. Sinds de laatste grote bijeenkomst in Oslo in september, hebben 5 landen (Peru, Australië, Nauru, Liechtenstein, en Tsjaad) het verdrag geratificeerd en is Andorra toegetreden. Hierdoor zijn nu 112 landen lid van de CCM, waarvan 81 landen hebben geratificeerd.
Coite d’Ivoire bracht het goede nieuws dat het alle clustermunitie dat het nog op voorraad had heeft vernietigd. Hiermee hoort Coite d’Ivoire nu bij de dertien landen die hun voorraad volledig hebben vernietigd. Ook Nederland heeft geen clustermunitie voorraden meer. De vernietiging van de nationale clustermunitie voorraad is een belangrijke pilaar van het verdrag en een ultieme manier van preventie. Immers, geen voorraden betekent geen nieuw gebruik, geen nieuw gebruik betekent geen nieuwe clustermunitie slachtoffer of ontonplofte clustermunitie die nog jaren, zelfs decennia, een gevaar vormen voor burgers. In totaal hebben alle aangesloten landen al meer dan 90 miljoen explosieve submunities vernietigd. Astronomische aantallen, zeker als je je bedenkt dat het verdrag nog maar 3 jaar geleden in werking is getreden.
Geen investeringen in producenten van clustermunitie
IKV Pax Christi presenteerde in Genève een nieuw rapport (in samenwerking met FairFin, België) dat belicht wat staten doen om investeringen in clustermunitie uit te bannen. Ook hier zien we positieve ontwikkelingen. Sinds 2009, toen de internationale Stop Explosive Investments campagne begon, is het aantal landen dat wetgeving heeft ingesteld om investeringen in clustermunitie te verbieden of dat heeft verklaard investeringen als verboden te zien onder het Clustermunitieverdrag, gegroeid. In 2009 hadden 3 landen disinvestment wetgeving, nu zijn dat er 8: België, Ierland, Italië, Luxemburg, Nieuw Zeeland, Nederland, Samoa, en Zwitserland. In September zal bovendien in Liechtenstein ook een investeringsverbod worden ingevoerd. Het aantal landen dat een zogenaamde ‘interpretive statement’ heeft afgegeven dat investeringen niet langer zijn toegestaan of onder het verbod op assistentie van de CCM valt, is gegroeid van 3 in 2009 naar 23 in 2013.
IKV Pax Christi presenteerde de rapportbevindingen samen met de Cluster Munition Coalition aan een volle zaal. Onder de aanwezigen waren campaigers die zich in hun land inzetten om explosieve investeringen in clustermunitie producenten te beëindigen alsook een groot aantal staatsdelegaties. IKV Pax Christi riep deze landen op om het goede voorbeeld van België, Ierland, Italië, Luxemburg, Nieuw Zeeland, Nederland, Samoa, en Zwitserland te volgen en investeringen in producenten van clustermunitie wettelijk te verbieden. Dit is de beste manier om er voor te zorgen dat er geen financiering meer gaat naar bedrijven die deze wapens fabriceren. Eerder in de week zei Nieuw Zeeland dat er een groeinde trend is om investeringen in clustermunitie te verbieden en gaf het de plenaire zaal vanaf het podium mee dat een verbod op investeringen onderdeel zou moeten zijn van nationale CCM implementatiewetgeving. Foto’s van het side event over ‘Countries’ Best Practices to Ban Investments in cluster munitions’ zijn hier te vinden.