Een nieuw onderzoeksrapport bevestigt dat Syrië nog steeds niet veilig is om naar terug te keren. In Libanon, waar ongeveer 1,5 miljoen Syriërs sinds 2012 naartoe vluchtten, zijn zij hun leven ook niet zeker.
Door een diepe economische crisis die Libanon lamlegt, is de opvang in dit gastland nog verder verslechterd. 72% van de mensen die terugkeerden naar Syrië, geven de erbarmelijke omstandigheden in Libanon aan als voornaamste reden voor hun terugkeer. Bij terugkeer geeft 70 procent aan bang te zijn voor de verplichte militaire dienst. Het risico te worden vastgezet, en het gebrek aan perspectieven in Syrië, zijn andere veelgenoemde zorgen van teruggekeerde Syriërs.
In Libanon zijn Syriërs ongewenst. Ze worden niet beschermd, krijgen nauwelijks perspectief om een leven op te bouwen en zijn vogelvrij. Een klein percentage (0,8%) is maar van plan terug te keren naar Syrië, waar hun lot ook ongewis is. Vredesorganisatie Pax maakt deel uit van de Refugee Protection Watch. Deze coalitie van lokale en internationale organisaties richt zich tot onder andere tot Nederland om bij de Libanese regering aan te dringen om bescherming van vluchtelingen te blijven waarborgen.
De organisaties documenteerden de verhalen van teruggekeerde vluchtelingen, en vluchtelingen in Libanon gedurende 2021 en verwerkte deze gegevens in het Refugee Protection Watch rapport dat nu ter inzage ligt. Dit rapport volgt op een onderzoek uit 2020, dat de situatie en bescherming van vluchtelingen in Libanon permanent documenteert.
In het huidige rapport staat dat de omstandigheden in Syrië en in Libanon dermate slecht zijn dat een veilige, vrijwillige, goedgeïnformeerde en waardige terugkeer niet mogelijk is. Geïnterviewden noemen de gedwongen militaire dienst, economische onzekerheid en intimidaties door de veiligheidsdiensten als hun belangrijkste zorgen.
Vredesorganisatie Pax concludeert dat ,,het vluchtelingenbeleid van Nederland, dat zich vooral richt op “opvang in de regio” aan alle kanten rammelt.” Daarom vindt Pax dat Nederland niet mag wegkijken van de mensonterende situaties en mensenrechtenschendingen in die regio en doet aan de hand van het onderzoeksrapport een aantal aanbevelingen.
Directeur Anna Timmerman licht dit toe. ,,Een ambitieuzere agenda is vereist met een langetermijnstrategie ten aanzien van de bescherming van Syrische vluchtelingen.” Timmerman richt zich specifiek tot Nederland en de EU voor meer hulp aan de getroffen landen, met meer financiële steun aan lokale organisaties. En Nederland heeft volgens haar een actievere rol te spelen. “We moeten meer vluchtelingen opnemen via de UNHCR dan nu het geval is. Ook doen we een appèl op de EU en de EU-landen om het non-refoulementprincipe na te leven. Syrische vluchtelingen behouden daarin een beschermingsstatus. Ze mogen niet teruggestuurd worden naar een gevaarlijke dictatuur.”
De resterende aanbevelingen zijn dat Nederland de andere EU-landen aanspreekt op hun verantwoordelijkheid om veilige routes te garanderen voor vluchtelingen binnen de EU. Bovendien zet Nederland zich in voor een mechanisme dat de vrijwillige terugkeer van vluchtelingen naar Syrië structureel monitort. Dit is een noodzakelijk internationaal instrument om een veilige, waardige, vrijwillige en goed geïnformeerde terugkeer te garanderen.
De Refugee Protection Watch-coalitie bestaat uit vredesorganisatie Pax, Basmeh & Zeitooneh (Beiroet), ALEF (Beiroet) en de Belgische 11.11.11.
