Explosieve wapens in bevolkte gebied

We roepen op tot onmiddellijke actie om burgerleed door het gebruik van explosieve wapens in bevolkte gebieden (Explosive Weapons in Populated Area’s – EWIPA) te voorkomen. We doen onderzoek en documenteren de impact van dergelijke wapens in bevolkte gebieden op burgers, waarbij we zowel naar directe als indirecte effecten kijken. We spreken ons uit tegen het gebruik ervan en werken samen met landen aan een betere bescherming tegen het gebruik van explosieve wapens, onder andere door de implementatie van de politieke declaratie die de humanitaire gevolgen van het gebruik van EWIPA aanpakt.

PAX roept op tot onmiddellijke actie om burgerleed door het gebruik van EWIPA te voorkomen. PAX is medeoprichter en lid van de stuurgroep van het International Network on Explosive Weapons (INEW).

Stop het bombarderen van burgers

Explosieve wapens

Onder explosieve wapens verstaan we zowel fabrieksgeproduceerde wapens zoals granaten, mortieren en raketten als zelfgemaakte explosieven (Improvised Explosive Devices – IED’s). Hoewel uiteenlopende technische kenmerken de precisie en impact van verschillende explosieve wapens bepalen, hebben al deze wapens bepaalde blast range en een bepaalde mate en fragmentatie. Explosieve wapens die de meeste schade aanrichten, zijn wapens met een grote grote impact op de omgeving. Dit is het geval:

Bij explosieve wapens die een aanzienlijke fragmentatie- of explosiestraal hebben
Wanneer meerdere explosieve koppen of vuren op hetzelfde doel worden gebruikt
Wanneer de aflevering onnauwkeurig is
Wanneer een combinatie van deze drie kenmerken optreedt.

Volgens de Britse organisatie Action on Armed Violence zijn 9 van de 10 slachtoffers burgers wanneer explosieve wapens worden gebruikt in bevolkte gebieden.

Het probleem

Explosieve wapens, vooral als ze een groot gebied treffen, brengen burgers in gevaar wanneer ze in steden worden gebruikt. Onderzoek wijst uit dat wanneer explosieve wapens worden gebruikt 9 van de 10 slachtoffers burgers zijn. Naast de directe slachtoffers geeft de vernietiging van de civiele infrastructuur vaak ernstige nevenschade.

Ons standpunt

Dit leed moet stopen. Een groeiende groep landen, het Internationale Comité van het Rode Kruis, de Secretaris Generaal van de Verenigde Naties, andere VN organisaties zoals UNOCHA en UNICEF, en INEW erkennen de ernst van het probleem. Inmiddels is er onder leiding van Ierland een Internationale Politieke Verklaring opgesteld om burgers beter te beschermen tegen explosieve wapens in steden en dorpen.

PAX roept alle betrokken partijen op om het gebruik van explosieve wapens in dichtbevolkte gebieden te vermijden, vanwege het risico dat ze vormen voor burgers, inclusief het stoppen van het gebruik van explosieve wapens met grootschalige effecten in dichtbevolkte gebieden.

We roepen op tot meer transparantie over de gevolgen van het gebruik van explosieve wapens in steden en hun impact op de burgerbevolking, direct of indirect. Staten dienen relevante gegevens te verzamelen en beschikbaar te stellen, alsmede hun nationale beleid en praktijken inzake het gebruik van explosieve wapens in bevolkte gebieden te herzien en waar nodig aan te scherpen. Wij roepen staten op tot ondersteuning van de Political Declaration on Strengthening the Protection of Civilians from the Humanitarian Consequences Arising from the Use of Explosive Weapons in Populated Areas en de inhoud van die verklaring onverkort uit te voeren.

Veelgestelde vragen

Wat zijn explosieve wapens?

Er zijn veel soorten explosieve wapens, waaronder granaten, mortierbommen, artilleriegranaten en vliegtuigbommen, maar ook geïmproviseerde explosieven (IED’s). Zoals de naam al zegt, exploderen deze wapens en doden en verwonden ze mensen of beschadigen ze voertuigen en gebouwen door de explosie en schade rond het punt van ontploffing. Verschillende soorten explosieve wapens kunnen op verschillende manieren worden gebruikt (sommige worden vanaf de grond afgevuurd, andere worden vanuit de lucht gedropt) en ze kunnen verschillen in de schaal van de effecten die ze veroorzaken, maar ze delen de neiging om een gebied te treffen door zowel de explosie en de rondvliegend fragmenten.

Zijn sommige explosieve wapens erger dan andere?

Bij gebruik in bevolkte gebieden vormen sommige explosieve wapens een groter risico op schade aan burgers dan andere. Drie belangrijke factoren verhogen dat risico – de nauwkeurigheid waarmee het wapen wordt afgevuurd, de explosie- en fragmentatiestraal en het gebruik van meerdere munities. Deze kunnen afzonderlijk of in combinatie werken om een groot gebied te bestrijken.

Welke landen tekenenden de verklaring?

De politieke verklaring is een internationaal niet-bindend instrument dat door staten kan worden onderschreven. De lijst van ondertekenende staten vind je hier.

Heeft Nederland de politieke verklaring ondertekend?

Ja, Nederland heeft de politieke verklaring onderschreven toen deze in november 2022 werd opengesteld voor ondertekening.