Het tweede interview is met Natalia. Ze komt oorspronkelijk uit Luhansk stad, wat in de provincie Luhansk ligt. Na de annexatie door Rusland van Oost-Oekraïne, verhuisde ze naar het Westen van het land. Ze is geschiedenislerares, maar schoolde zich later om naar schoonheidsspecialiste met een eigen salon. Sinds 2014 is ze Peace Engineer. Ze bezoekt andere, zojuist aangekomen IDP’s (Internally Displaced Persons), voor het merendeel vrouwen met kinderen.
Hoe gaat het?
Als je me die vraag stelt, komen er enkel slechte gedachten bij me op. Hoe kan het zijn dat ik in deze omstandigheden ben terechtgekomen, met een oorlog die allesvernietigend is. Iedere ochtend sta ik op en zie ik mijn kind in leven, dat is het enige wat me gelukkig maakt.
Wat voor rol speelt de oorlog in jouw leven?
Ik constateer dat er in mijn leven twee oorlogen zijn: die in 2014 en deze in 2022. Voor mijn gevoel houdt deze oorlog nooit meer op. Mijn leven voelt alsof het in twee delen is opgesplitst: een leven tot en na 2014. Het zijn twee compleet verschillende levens. In 2010 werd mijn zoon geboren, en voelde mijn leven in evenwicht. Ik werkte en ik had mijn gezin. Ik offerde alles op voor mijn kind. Ik had veel vrije tijd, ik stemde mijn dag af op hem, we wandelden veel in het park. Nu is alles anders. Ik ben vertrokken uit mijn geboortestad, en ben nu een IDP.
Woont je familie nog steeds in Luhansk?
Ik heb geen broers of zussen en mijn man en ik zijn gescheiden voor de oorlog in 2014. [Natalia legt uit dat haar vader erg ziek was, hij had astma. Hij bleef achter in Luhansk. Haar moeder volgde haar later naar West-Oekraïne. Haar vader was erg gestrest, was altijd bezorgd om zijn dochter. Ze was zijn enige kind. Hij stierf in 2017.]
Ik voel me nog steeds verdrietig dat ik er niet was in de laatste fase van zijn leven, ik was niet eens op zijn begrafenis in Luhansk. Ik geloof sterk dat als er geen oorlog was geweest, hij nog steeds in leven zou zijn geweest. Als ik om me heen kijk, dan zie ik dat de oorlog zijn weerslag heeft op de gezondheid van de oudere generatie. Alle oude mensen die ik ken uit Luhansk zijn allemaal overleden. Door de vijandigheden, veroorzaakt door de oorlog, heb ik de conclusie getrokken dat deze een enorm effect heeft op hun fysieke en mentale gezondheid. Ze konden de realiteit niet accepteren en ondervonden veel psychische stress.
Wat verwacht je dat er gaat gebeuren?
Uit het diepst van mijn hart wil ik geloven dat deze situatie snel eindigt, met een acceptabele werkelijkheid voor Oekraïne. Een leven zonder gevaar, een leven waarin we gewoon kunnen leven. Nu heb ik helemaal geen lange termijn planning. Mijn dag begint ’s-ochtends, wanneer ik wakker word, en staat in het teken hoe ik de dag leven doorkom. ’s-Nachts voor het slapengaan, denk en hoop ik dat ik in de ochtend weer levend wakker word. Iedere dag bestaat uit onzekerheden. Ik kan niet meer plannen dan een of twee dagen vooruit. Mijn herinneringen aan de tijd in 2014 komen ook weer terug. Toentertijd dachten we hij [Poetin] expansionistische dromen had met ons land, het vormgeven van een groter Rusland. Maar nu zien we dat hij [Poetin] een psychopaat is. Hij is mentaal niet in orde. Een normaal gezond persoon kan toch geen onschuldige mensen doden?
Wat is in jouw ogen een oplossing voor de oorlog?
De oplossing is feitelijk heel simpel. Rusland viel Oekraïne binnen, onder het mom van dat hij Oekraïne wil behoeden voor de Oekraïners. Dit klinkt belachelijk, en het is onzin. De oplossing is makkelijk: hij moet ons met rust laten, zijn wapens laten rusten. Hij wil dat wij vertrekken uit ons land. Hij heeft Tsjernobyl al bezet en andere strategische plekken. Bovendien heeft hij de beschikking tot nucleaire wapens. Door zijn psychopathische karakter kun je niet met hem schaken. Ik zie geen oplossing voor deze oorlog.
Je bent Peace Engineer, hoe kun je met deze kennis een bijdrage leveren aan het oplossen van conflicten?
The spanningen zijn extreem de afgelopen weken. De meeste IDP’s komen uit het oosten van Oekraïne. Het zijn vooral vrouwen met kinderen. Ze staan onder ongelooflijke druk, omdat hun mannen zijn gaan vechten in de oorlog. Ik werk eraan om deze vrouwen eerst te stabiliseren. Ik gebruik hiervoor verschillende communicatietools. Ik praat met hen, probeer ze weer in balans te krijgen. Ik luister naar hun verhalen.
In mijn ogen ben je nu vooral een psycholoog…
Je hebt wel gelijk. Wanneer ik nu IDP’s ontmoet, vooral de nieuwe stromen van mensen, probeer ik met ze te praten en hen te begrijpen, zodat ze me accepteren. Deze fase van de oorlog levert heel veel spanning op in het leven van mensen. Om uit die mentale fase te komen, geef ik crisishulp, met de instrumenten die ik heb geleerd tijdens mijn opleiding tot peace engineer. Ik spreek met hen op een intermenselijk niveau, ik ben een actieve luisteraar, zodat zij op hun beurt hun ziel durven bloot te leggen.
Waaruit zou de buitenlandse hulp voor Oekraïne moeten bestaan in jouw ogen?
Alle sancties waar Rusland nu mee geconfronteerd wordt, hadden acht jaar geleden al genomen moeten worden. Europa heeft in 2014 maar halve maatregelen genomen. Als ze in 2014 meteen waren ingezet, dan hadden we nu helemaal geen oorlog gehad. Natuurlijk geeft de VS ons geld en steun, maar in mijn ogen is het een manier om hun gemoed af te kopen. Op deze manier hoeven ze Rusland zelf niet aan te vallen. Ze zijn bang dat het conflict richting Europa verschuift. In de geschiedenis zijn we al eerder op dit punt geweest, gedurende de Tweede Wereldoorlog, met Hitler. Hij bleef ook net zo lang doorgaan, zonder dat iemand hem tegenhield.
Ik vind dat de internationale gemeenschap sneller besluiten moet nemen en heldhaftiger moet optreden tegen Rusland.
Ik ben blij met de militaire steun die nu uit Europa komt. Want zelf zouden we deze oorlog niet kunnen winnen. We missen de militaire middelen zoals helmen, vesten en andere beschermingsmiddelen. Gisteren vroeg de burgemeester uit een van de oostelijke regio’s bijvoorbeeld om Turkse drones, tegen de Russische troepen die zich voortbewegen binnen de landsgrenzen van Oekraïne. Ze moeten worden gestopt. Herinner je je de paarden die vochten met tanks in de Tweede Wereldoorlog? Net als toen, is dit ook een ongelijk gevecht.
Ik wil wel onderstrepen dat de wapens die we gebruiken, bedoeld zijn om onszelf te verdedigen. Ik haat iedere vorm van wapens, maar ik zie in deze situatie dat er geen andere oplossing is. Ik ben voor een vreedzame oplossing, maar om dat station te bereiken, moeten we onszelf kunnen verdedigen.
Wat vind jij dat we nog moeten meer weten over de situatie nu in Oekraïne?
Mensen moeten weten hoe eng het is om te leven en niet te weten of je nog wakker wordt, niet wetende of je kinderen de volgende dag nog in leven zijn. Het is overduidelijk dat er genocide wordt gepleegd op Oekraïners. Hij [Poetin] martelt ons in ons eigen land. Ik wil huilen en schreeuwen: hou hem tegen! Is er iemand die hem kan tegenhouden? Dat hij mensen kapotmaakt, is onacceptabel. Voorheen, in 2014 heeft hij onze traditie geruïneerd, mensen ontheemd, maar nu vermoord hij mensen. Europa heeft macht om hem te stoppen, als ze eensgezind zijn. Ik begrijp dat dit allemaal politiek is. Als dat Europa niet lukt, dan zijn er andere geopolitieke spelers die hem een halt kunnen toeroepen. Ik vraag het nog een keer om hem te stoppen.
Een uur na het interview ontving ik een berichtje van Natalia, waarin ze me op het hart drukte het volgende nog toe te voegen aan haar interview
Als ik deze vreselijke oorlog niet overleef, dan zal mijn getuigenis in dit interview voor altijd bewaard blijven. Ik hoop dat mensen de waarde van het leven mogen ervaren en zullen koesteren.