PAX veroordeelt de Russische invasie van Oekraïne ten scherpste en roept Rusland op al zijn troepen van het Oekraïens grondgebied te verwijderen. De invasie is ongerechtvaardigd en niet legitiem, en het leed en de schade die berokkend worden, zijn Rusland aan te rekenen. We maken ons ernstige zorgen over het lot van Oekraïense burgers, ongeacht etniciteit, religie of politieke voorkeur. Des te meer vanwege de herhaalde schendingen van het internationaal humanitair recht en de mensenrechten door Russische troepen en door Rusland gesteunde strijdkrachten – in Oekraïne en in andere landen zoals in Syrië.
Ernstige schending van het internationaal recht
De invasie van Oekraïne is een ernstige schending van het internationaal recht, en moet door zowel de internationale gemeenschap als de EU ernstig worden veroordeeld. PAX benadrukt het belang van diplomatie als een politieke strategie om de oorlog te stoppen en roept op tot onmiddellijke en zware sancties tegen Rusland vanwege de schending van het internationaal recht.
Gevolgen van explosieve wapens
De escalatie van het conflict in Oekraïne legt op pijnlijke wijze bloot hoe belangrijk het is om burgers te beschermen tegen het gebruik van explosieve wapens in bevolkte gebieden. Al op dinsdag 22 februari werd in Schastia naar verluid de Luhansk energiecentrale aangevallen met GRAD-raketten. Het Internationale Rode Kruis (ICRC) meldde ernstige watertekorten in regio Donetsk nadat gevechtshandelingen verschillende waterstations en pijpleidingen buiten werking hadden gesteld. Op 23 en 24 februari bleven de berichten over explosies in en nabij Oekraïense steden binnenkomen.
PAX deed al eerder onderzoek naar de impact van explosieve wapens in steden en dorpen in Oekraïne. Behalve de directe impact onderzochten we ook de meer indirecte en domino-effecten voor burgers, zoals bijvoorbeeld de impact op gezondheidszorg. Ook riepen we op tot aandacht voor de ernstige risico’s van gewapend conflict voor het milieu in het industrierijke Oost-Oekraïne.
Wanneer explosieve wapens worden ingezet in steden zijn de gevolgen voor burgers vaak niet te overzien. Uit onderzoek blijkt dat 9 van de 10 directe slachtoffers burgers zijn. Daarnaast heeft explosief wapengebruik in bevolkte gebieden grote gevolgen voor burgers door de schade die wordt toegebracht aan infrastructuur zoals huizen, water en elektriciteitsnetwerken, ziekenhuizen en scholen. Hierdoor ontstaat een langdurige en complexe impact. Ziekenhuizen kunnen niet goed functioneren zonder toegang tot water en elektriciteit, onderwijs wordt verhinderd door schade aan scholen, en ga zo maar door.
Antipersoonsmijnen maken geen onderscheid tussen burgers en militairen, en hebben vaak nog lang nadat een conflict beëindigd is enorme gevolgen voor een samenleving. Reeds voor de recente escalatie van het conflict klonken alarmerende berichten over het gebruik van zowel de internationaal verboden zogeheten “victim-activated” landmijnen (landmijnen die ontploffen wanneer ze worden beroerd). Ook werd gebruik van de internationaal verboden clustermunitie gerapporteerd.
In al deze gevallen zijn het de burgers die de prijs betalen voor het oorlogsgeweld.
Bescherm burgers tegen wapengeweld
PAX roept alle strijdende partijen op om burgers te beschermen tegen controversieel wapengebruik. Meer in het bijzonder roepen wij alle strijdende partijen op om:
- Geen explosieve wapens te gebruiken in bevolkte gebieden.
- Zowel de directe, als ook de indirecte en domino effecten voor burgers in ogenschouw te nemen bij militaire operaties, inclusief de mogelijke impact op het milieu.
- Geen antipersoonsmijnen te gebruiken; en Rusland om toe te treden tot het internationaal landmijnenverdrag.
- Geen clustermunitie te gebruiken en toe te treden tot het internationaal verdrag inzake clustermunitie.
De noodzaak van het verzamelen van informatie
Ten slotte roepen we de internationale gemeenschap op om op onpartijdige wijze burgerleed te monitoren, als een basis voor toekomstige besluitvorming over hulpverlening en berechting van individuen, die zich schuldig maken aan schendingen van het internationaal recht en de rechten van de mens.
PAX volgt het wapengebruik in Oekraïne en de effecten op de burgerbevolking op de voet, en zal dit blijven doen. Daarnaast blijven wij onze partners in Oekraïne ondersteunen.