De afgelopen weken is duidelijk geworden dat Nederland schendingen van het oorlogsrecht door Israël in Gaza niet veroordeelt en zich weigert uit te spreken voor een staakt-het-vuren. Het kabinet besloot wel, tegen ambtelijke adviezen in, wapenmaterieel te leveren aan Israël. Dit kabinet is daarmee vooralsnog meer onderdeel van het probleem dan van de oplossing en draagt hiermee mogelijk bij aan een grove schendingen van het internationaal recht.
Ambtenaren waarschuwden dat met het leveren van reserve-onderdelen mogelijk bijgedragen wordt aan “ernstige schendingen van het humanitair oorlogsrecht ” zo meldt NRC in de onthulling. Vanuit vliegbasis Woensdrecht, waar ook een opslagplaats is voor onderdelen van F-35-gevechtsvliegtuigen, werd onlangs militair materieel naar Israël gevlogen. Dit materieel is geleverd terwijl het bekend is dat Israël de F-35 veelvuldig gebruikt voor bombardementen op Gaza. Volgens Israëlische media speelt de F-35 een grote rol bij het uitvoeren van bombardementen in de Gazastrook. Toen ook de douane vragen stelde aan Buitenlandse zaken of het exporteren van dit wapenmaterieel de bedoeling was, kwam er opnieuw groen licht vanuit Den Haag.
De waarschuwing van ambtenaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken over de aanhoudende schendingen van het internationaal recht komen geen dag te vroeg. Tal van mensenrechtenorganisaties, juristen, de VN en het Internationale Rode Kruis wijzen erop dat internationale normen worden overschreden. Belgische Premier de Croo noemt man en paard deze week en zei dat Israël dagelijks het oorlogsrecht schendt en het geweld buitenproportioneel is. Journalisten in Gaza, waarvan er al tientallen zijn gedood, rapporteren over aanvallen op onder meer scholen, ziekenhuizen, VN-gebouwen, vluchtelingen, hulporganisaties, bakkerijen, gebedshuizen – allemaal burgerdoelen.
Veel bombardementen van Israël, ook met inzet van de F-35 vliegtuigen, hebben al meer dan tienduizend Palestijnen gedood. Ook zijn tienduizenden woningen verwoest en is meer dan de helft van de bevolking op de vlucht geslagen. Door de blokkade en belegering van Gaza, inclusief het afsluiten van water en voedsel, worden inwoners collectief gestraft en wordt honger ingezet als oorlogswapen. António Guterres (VN) waarschuwt daarom met reden dat de Gazastrook verandert in een “begraafplaats voor kinderen” door het geweld in het Palestijnse gebied.
Ministers Bruins Slot (CDA) en Schreinemacher (VVD) hadden ook de keuze kunnen maken in te grijpen omdat de export ingaat tegen het Nederlandse buitenlandbeleid. In de wapenexportcriteria van de Europese Unie staat onder andere dat er geen materieel geleverd moet worden als het ontvangende land daarmee mensenrechten of het oorlogsrecht schendt. Onze eigen grondwet biedt ook voldoende basis voor het stoppen van militaire samenwerking als internationaal recht geschonden wordt. In artikel 90 staat dat de regering de ontwikkeling van de internationale rechtsorde moet bevorderen. Israël ondermijnt deze orde, met militaire steun door de Nederlandse staat.
Deze recente wapenleveranties staan niet op zichzelf. Niet alleen exporteert Nederland materieel, maar er wordt de laatste jaren ook veel geïmporteerd. Naast de aan- en verkoop van wapens is er ook militaire samenwerking in de vorm van kennisuitwisseling. Over deze samenwerking ligt er op dit moment een verdragsvoorstel in de Eerste Kamer voor.
Op weg naar vrede voor Israëlisch burgers en Palestijnse burgers is zo snel mogelijk een staakt-het-vuren nodig. Daarom moet elk politiek en militair besluit over situatie in Israël en Gaza bijdragen aan een beëindiging van de bezetting, de illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en het apartheidssysteem. Te beginnen bij het stoppen van de militaire samenwerking met Israël.
