Grote bedrijven mogen geen misbruik maken van de coronacrisis door mensenrechten in de uitverkoop te doen. Dat het nu wel gebeurt, kan niet door de beugel, vindt PAX. “Juist in crisistijd moeten bedrijven de mensen die voor hen in lagelonenlanden en conflictgebieden werken niet uit het oog verliezen,” stelt PAX’er Joris van de Sandt.
Door de coronacrisis stellen grote bedrijven hun bestellingen bij leveranciers in lagelonenlanden uit, of ze annuleren ze zelfs helemaal. Daardoor lopen miljoenen gezinnen het risico hun levensonderhoud te verliezen, terwijl er weinig of geen sociaal vangnet voor ze is. Kwetsbare mensen worden extra hard geraakt door de crisis. Denk aan gemeenschappen die de wereldwijde toeleveringsketens ondersteunen voor sectoren als landbouw, textiel, technologie en mijnbouw. Veel van hen leven in landen waar oorlog of conflict is, of waar dat net pas voorbij is. Dus al voordat de pandemie uitbrak, zat het niet goed met mensenrechten van veel arbeiders in de wereldwijde toeleveringsketens. “Het is begrijpelijk dat bedrijven hun bedrijfsvoering moeten aanpassen aan de crisissituatie, maar dit mag – zeker in kwetsbare (post) conflictgebieden nooit ten koste gaan van de mensenrechten,” zegt Van de Sandt.
‘Waak voor oplaaiende conflicten’
Vooral in gebieden waar ernstige conflicten spelen of recent hebben gespeeld zal een abrupte en grote werkeloosheid de risico’s op het oplaaien van conflicten vergroten. “We moeten er echt voor waken dat we door ondoordachte annulering van bestellingen de conflicten extra voedingsbodem geven”, aldus Van de Sandt. PAX roept in het paper Responsible disengagement in the time of corona dan ook op om goed op te letten wat de gevolgen zijn van het terugtrekken van grote bedrijven. PAX doet dit samen met SOMO en ECCHR. Er zijn alternatieven te bedenken. Houd als dat kan de bestellingen zoals ze zijn, de producten worden na de crisis uiteindelijk vaak toch wel gebruikt. Of keer eens geen dividend uit aan aandeelhouders. Als bedrijven echt niet anders kunnen dan zich terugtrekken, dan moet dit op een verantwoorde manier gebeuren door de effecten ervan te verzachten. Er is een verantwoorde exitstrategie nodig, in goed overleg met iedereen die het aangaat, dus ook met de kwetsbare werknemers.