“Financiële instellingen moeten stoppen met investeren in bedrijven die actief zijn in bezet gebied. Het kan niet de bedoeling zijn dat het pensioen-of spaargeld van mensen wordt geïnvesteerd in bedrijven die mogelijk bijdragen aan het schenden van mensenrechten”, zegt Thomas van Gool, expert Israël-Palestina van vredesorganisatie PAX.
Het Europese onderzoek Don’t Buy Into Occupation uitgevoerd door een coalitie van 25 Europese en Palestijnse ngo’s presenteert vandaag haar conclusies. Veertien Nederlandse financiële instellingen dragen door middel van investeringen bij aan de bouw en uitbreiding van illegale nederzettingen in bezet Palestijns gebied. De onderzoekers concluderen dat met deze financiële relaties, – bestaand uit kredietverstrekkingen, aandelen en obligaties – investeerders een substantieel risico lopen op betrokkenheid bij oorlogsmisdrijven en systematische mensenrechtenschendingen. ING is de grootste Nederlandse investeerder met een bedrag van 6,6 miljard euro, gevolgd door de pensioenfondsen ABP en PFZW.
Niet uit te leggen
Thomas van Gool: “Dat Nederlandse financiële instellingen het spaar-en pensioengeld van mensen nog steeds investeren in bedrijven die actief zijn in de illegale nederzettingen terwijl we zien dat de mensenrechtenschendingen op de Westelijke Jordaanoever met de dag toenemen is niet uit te leggen. Financiële instellingen moeten hun verantwoordelijkheid nemen of financiële relaties moeten beëindigd worden.”
De investeringen in bedrijven die actief zijn in de illegale nederzettingen hebben betrekking op infrastructurele projecten en het organiseren van het sociale domein. In de onderzochte periode investeerden 776 Europese banken, pensioenfondsen, verzekeraars en vermogensbeheerders gezamenlijk ruim 280 miljard euro. Het gaat om 51 bedrijven variërend van Israëlische banken, supermarktketens (o.a. Shufersal) en defensiebedrijven (o.a. Elbit Systems). Twee van de 51 bedrijven zijn in Nederland geregistreerd: Booking.com (onderdeel van Booking Holdings) en CNH Industrial, fabrikant van onder andere landbouwmachines en trucks. Het onderzoek schijnt ook licht op internationale ondernemingen als Caterpillar, Heidelberg Materials Siemens, Volvo.
Naast de drie al genoemde grote Nederlandse investeerders staan er nog meer Nederlandse instellingen op de lijst van financiële instellingen die investeren in bedrijven die actief zijn in de illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever: ABN Amro, Rabobank, verzekeraars Aegon en ASR Nederland, vermogensbeheerders MN Services, Cardano Group en Van Lanschot Kempen, en de pensioenfondsen PFZW, PMT, PME, BpfBouw, en Detailhandel. Samen investeren zij 14,9 miljard.
Financiële instellingen moeten verantwoordelijkheid nemen
Het rapport bevat aanbevelingen die financiële instellingen aanmoedigen hun verantwoordelijkheden te nemen. Zo stellen de onderzoekers dat financiële instellingen bedrijven waar zij in geïnvesteerd zijn actief moeten aanspreken op hun gedrag. Als dat op korte termijn geen resultaat oplevert moeten ze hun financiële relaties met deze bedrijven beëindigen.
De Israëlische nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zijn door de VN, de EU en Nederland veelvuldig als illegaal bestempeld. In het Statuut van Rome, het oprichtingsverdrag van het Internationaal Strafhof, worden illegale nederzettingen genoemd als oorlogsmisdrijf. De internationale gedragscode UN Guiding Principles on Business and Human Rights wil dat financiële instellingen voorkomen dat zij investeren in bedrijven die betrokken zijn bij schendingen van de mensenrechten.