De ontwikkelingen in de westelijke Balkan zijn verre van positief. Dat blijkt uit het rapport ‘Dealing with the past, surviving the present’ dat PAX op 18 januari presenteerde. Dit gebeurde in aanwezigheid van vertegenwoordigers van lokale groepen uit Bosnië, Servië, Kosovo en Noord-Macedonië. Met de oplopende spanningen in Kosovo en de wens van een aantal landen om toe te treden tot de Europese Unie, geeft het rapport antwoorden op wat slachtoffers nodig hebben in de verwerking van oorlog.
Geen weerklank bij politiek
Zo blijkt onder andere dat de werkelijke behoeften van oorlogsslachtoffers uit deze landen op de Balkan geen weerklank vinden bij hun politieke leiders. Die hebben een duidelijke exclusieve visie op de geschiedenis van de recente conflicten. De benadering van slachtoffergroepen moet passen bij die visie. Er is alleen aandacht voor slachtoffers uit de eigen etnische groep en het ontbreekt aan aandacht voor en een wettelijk kader bij wat andere slachtoffergroepen nodig hebben. Zo wordt niet gewerkt aan waarheidsvinding, omdat die door de politieke leiders bepaald wordt in plaats van door feitelijke gebeurtenissen.
Blijven hangen in nationalistische retoriek
Wil de regio echt stappen zetten om de oorlogen van de jaren negentig te verwerken, en voor toetreding tot de Europese Unie moet er nadrukkelijk gekeken worden naar behoeften en wensen van slachtoffergroepen. Zolang slachtoffers en hun belangen genegeerd worden, zullen de gemeenschappen blijven hangen in nationalistische retoriek. Dat is slecht nieuws, voor de slachtoffers, van de landen van de Westelijke Balkan en voor de EU. In de gesprekken die plaatsvinden in het kader van het toetredingsproces moeten de EU-diplomaten hiervoor meer aandacht vragen. Diplomaten van de EU en de lidstaten van de EU kunnen slachtoffergroepen uitnodigen voor periodieke consultaties. Verbetering van de positie van slachtoffers van oorlogsgeweld zal de gewenste hervormingen een impuls geven en een positieve invloed hebben op de samenleving als geheel en een bijdrage leveren aan het proces dat moet leiden tot lidmaatschap tot de EU.
