PAX Vredeswijzer

Den Haag is de hoofdstad van vrede en recht; in de wereld kunnen we een verschil maken door deze positie uit te bouwen. Waar mogelijk dragen we bij aan het bevorderen van de mensenrechten, onder meer via de Raad van Europa. We hebben aandacht voor de onderdrukking van vrijheden in landen als Iran of Belarus. We steunen vervolging en berechting van genocide en oorlogsmisdaden. We hechten aan de naleving van internationaal recht en mensenrechten door onze handelspartners en laten deze meewegen in onze inzet voor ontwikkelingshulp.

Volt vindt investeringen in defensie en in buitenlandse betrekkingen even belangrijk.

We waken voor een wapenwedloop waarbij miljarden euro’s naar wapens gaan. Een wapenwedloop brengt vrede niet dichterbij. Het maakt de wereld nóg onveiliger. We zijn kritisch over de militaire rol die de EU naar zich toe trekt.

GroenLinks-PvdA wil dat de EU meer doet om politieke oplossingen voor conflicten mogelijk te maken. Recente ervaringen in Afghanistan en de Sahel onderstrepen dat missies waarbij de militaire inzet dominant is, zelden tot echte vrede leiden. Daarvoor is vredesdiplomatie een voorwaarde, ondersteund door gerichte ontwikkelingssamenwerking om de oorzaken van conflicten aan te pakken. EU-landen zouden ten minste 0,7% van hun bruto nationaal inkomen (bni) moeten besteden aan ontwikkelingssamenwerking. Ook willen we meer vrouwen en vertegenwoordigers van minderheden aan de onderhandelingstafel om de kans op duurzame vrede te vergroten.

Vredeswerk, diplomatie en ontwikkelingssamewerking hebben onze voorkeur. In het geval van Oekraine is er sprake van een ongekende Russische aanval en illegale bezetting van Oekraiens grondgebied. Het ondersteunen van Oekraine is daarom nodig, ook militair. Het is aan Oekraiene om te bepalen of, wanneer en waarover onderhandeld wordt.

Wat D66 betreft is investeren in vredeswerk, diplomatie en ontwikkelingssamenwerking cruciaal, onder andere om te kunnen bijdragen aan het voorkomen van conflicten. Tegelijkertijd is het duidelijk dat investeringen in onze gezamenlijke defensie voor onze veiligheid noodzakelijk zijn, aangezien bijvoorbeeld Rusland zich niet aan diplomatieke afspraken houden en het ook voor onze vrijheid en veiligheid belangrijk is om Oekraïne voldoende militair te ondersteunen.

De overheid blijft inzetten op de 3-d benadering met diplomatie, defensie en ontwikkeling (development) naast elkaar. Duurzame vrede moet en een gewapende invasie of terreur bestrijden en de dreiging wegnemen. Na en tijdens een oorlog moet er ook aan diplomatieke oplossingen gedacht en gewerkt worden, en voor stabiliteit moeten overheden, markten en samenlevingen opgebouwd en ondersteund worden. Daarom gaan Defensie, Diplomatie en Ontwikkelingswerk samen.

Veiligheid wordt niet slechts bereikt met militaire middelen. De internationale inzet van de krijgsmacht gebeurt binnen een doordachte geïntegreerde benadering: uitgangspunt is een lange termijn commitment met specifieke aandacht voor (weder)opbouw en conflictpreventie en civiel-militaire samenwerking.

De lidstaten moeten zich hier inderdaad voor inzetten. Dit is geen taak van de EU.

Zolang Israël grootschalig mensenrechten schendt en de bezetting voortduurt, zijn we voor het opschorten van het associatieverdrag met Israël. Ook kunnen we handelssancties overwegen om Israël aan te sporen een andere koers te kiezen en het recht op zelfbeschikking van Palestijnen te erkennen.

De EU moet schendingen van het internationaal recht, zoals het niet naleven van internationale gerechtelijke uitspraken en verdragen, sanctioneren. De Europese Unie is de grootste handelspartner van Israël. Om de Israëlische schendingen van het internationaal recht te stoppen en een permanent staakt-het-vuren af te dwingen, is het nodig om het EU-Israël Associatieakkoord op te schorten.

–

We willen verplichte mensenrechten en ecologische duurzaamheid verankeren in alle handelsovereenkomsten en overeenkomsten herzien of onderhandelingen stopzetten als consistente schendingen worden vastgesteld.

D66 vindt het belangrijk dat de associatieakkoorden van de EU met andere landen ook respect voor fundamentele mensenrechten behelzen, ongeacht met welk land zo’n akkoord gesloten is. Als de Israëlische regering het oorlogsrecht blijft schenden dan moet de EU, naar de geest van een associatieakkoord en daarbij horende basale mensenrechten, associatieakkoord met Israël herzien en desnoods opschorten.

Vrede in het Midden-Oosten is een diepgevoelde wens van velen. De ChristenUnie wil zich inzetten voor een duurzame oplossing die veiligheid biedt aan alle mensen die daar in vrede willen leven. We vragen daarbij van alle partijen om mensenrechten te respecteren. De stelling dat Israël mensenrechten blijft schenden is een politieke stellingname die wij niet zonder meer onderschrijven. Daarnaast is het opschorten van het associatieakkoord met Israël een te bot instrument en doet dit geen recht aan de complexiteit van het conflict.

Nederland erkent de democratische staat Israël en helpt het land bij de bescherming van zijn burgers. Wij zijn voor een twee-staten-oplossing waar geen plaats is voor terroristische groeperingen en mensenrechtenschendingen of schending van het internationaal humanitair recht.

Israël dient gesteund te worden in de strijd tegen terrorisme. Het EU-associatieakkoord werkt naar behoren voor economische samenwerking.

Israël verdient als enige democratie in het Midden-Oosten onze steun. Associatieakkoorden zijn daarvoor een goed middel om te handelen. Dat zeg je niet op als ze de grootste aanval in decennia hebben geleden en ze zich tegen terreur verdedigen. Positief is dat de Associatieraad tussen EU en Israël in 2022 weer is bijeengekomen na jaren van inactiviteit. In de komende jaren moet de Associatieraad actief bijeen blijven komen. Een opwaardering van het Associatieverdrag tussen de EU en Israël is daarbij nodig, maar deze opwaardering mag niet gekoppeld worden aan het conflict met de Palestijnen.

Oekraine vecht voor onze waarden aan de grenzen van Europa. Het land verdient daarom onze volle steun in de strijd tegen de Russische agressor. Waar we kunnen helpen met het leveren van militaire middelen moeten we dat doen.

–

NSC steunt de gezamenlijke koop van wapens door de EU namens alle lidstaten, bestemd voor Oekraïne. Dit kan in de toekomst verhoogd worden.

D66 steunt Oekraïne in zijn verzet tegen de Russische bezetter. Deze Russische agressieoorlog in Oekraïne vormt ook een gevaar voor de vrijheid en veiligheid van afzonderlijke EU-landen. Rusland probeert al sinds de oorlog begonnen is in 2014 Europese samenlevingen te destabiliseren met enerzijds gerichte desinformatie, anderzijds met toegenomen aanvallen op kritieke infrastructuur en gerichte spionage-activiteiten in verschillende EU landen. Daarom is het van belang dat EU en de afzonderlijke lidstaten Oekraïne op alle mogelijke manieren blijven steunen.

GroenLinks-PvdA wil dat Nederland binnen de EU een leidende rol blijft spelen in het bijstaan van de dappere Oekraïners. Rusland mag de oorlog niet winnen. We ijveren ervoor dat Oekraïne de wapens, munitie, training, inlichtingen, financiële en humanitaire steun ontvangt die het land nodig heeft om de Russische agressor te verdrijven. We blijven de sancties tegen Rusland aanscherpen zolang de agressie voortduurt en treffen sancties tegen landen die Rusland van wapens en andere strategische goederen voorzien.

Volt gelooft dat de Russische invasie van Oekraïne gestopt moet worden, en wil daarom dat er onvoorwaardelijk materieel naar Oekraïne verstuurd wordt. Vrede op ons continent kan alleen gegarandeerd worden als de Russische invasie verslagen wordt.

Wat JA21 betreft gaat de materiële militaire steun voor Oekraïne via de lidstaten. Het staat deze vrij om dit via de Europese Raad te doen.

De SP heeft bij elke levering van wapens de afweging gemaakt of het vrede dichterbij brengt en of het de verdediging van Oekraïne helpt. We moeten waken voor een wapenwedloop want die brengt vrede niet dichterbij. Het maakt de wereld nóg onveiliger. De SP wil daarom dat er initiatief wordt genomen om via de VN tot vredesonderhandelingen te komen.

De Russische oorlog in Oekraïne vereist een krachtige tegenreactie. Denk aan gerichte sancties tegen Rusland, en langdurige economische en militaire steun aan Oekraïne. Daarbij is tegelijk alertheid nodig met het oog op diplomatieke kansen voor de-escalatie en vredesonderhandelingen, zonder de legitieme belangen van Oekraïne te schenden. Bij militaire steun blijft het ook belangrijk om eigen militaire voorraden en het niveau van onze krijgsmacht op peil te houden en te brengen.

De EU is in allereerste plaats een vredesproject. Voor D66 staat het buiten kijf dat de EU ons continent vooral vrede en veiligheid heeft bezorgd. Europese Unie betekent per saldo het beëindigen van oorlogen. Stabiliteit en vrede in en aan de randen van Europa is belangrijk voor de veiligheid van burgers in de EU en voor onze welvaart. Daarom moet de EU sneller geopolitieke keuzes kunnen nemen, bijvoorbeeld door het veto af te schaffen en willen we dat er een Europese krijgsmacht komt.

Het toekomstige EU-defensiebeleid moet erop gericht zijn de EU en haar burgers te beschermen door een gemeenschappelijk defensiesysteem op te zetten dat in staat is effectief om te gaan met bedreigingen, zowel dichtbij als ver weg. Het bundelen door de lidstaten van hun financiële, menselijke, logistieke en inlichtingenmiddelen zal veel efficiënter zijn en de veiligheid in de hele EU aanzienlijk verbeteren.

De EU moet zich in haar buitenlandbeleid richten op het bevorderen van mensenrechten en vrede wereldwijd. We zijn kritisch over de militaire rol die de EU naar zich toe trekt.

De Europese Unie staat in de eerste plaats voor vrede, veiligheid en welvaart, gezamenlijke Europese waarden. We gaan terug naar die basis. We moeten ons verdedigen tegen de agressie van Rusland, voorbereiden op het nationalisme van America First en de geopolitieke opkomst van China. Europa is te afhankelijk van landen buiten Europa voor onze defensie, digitale vrijheid en veiligheid, energie, voedsel en medicijnen.

–

De EU is een vredesproject met politieke en economische middelen. Een dienend Europa werkt ook in het buitenland aan vrede en recht binnen haar takenpakket. Het bevorderen van vrede op ons continent is één van de ontstaans- en bestaansredenen van de EU. Meer dan ooit in de recente historie is het nodig dat de Europese landen streven naar nuttige vormen van Europese defensiesamenwerking.

De Europese Unie is gebouwd vanuit de ruïnes van het Europa na de Tweede Wereldoorlog en heeft een grote bijdrage geleverd aan decennialange vrede op het continent. Vandaag de dag staat die vrede weer onder druk door Poetins agressieoorlog in Oekraïne. Het is een topprioriteit van de EU om Oekraïne te steunen tegen deze agressie en ervoor te zorgen dat agressie niet beloond wordt.

De oorlog in Oekraïne heeft ons laten zien dat vrede en veiligheid in Europa niet vanzelfsprekend zijn en bescherming verdienen. Daarom is het nodig dat we in de EU beter gaan samenwerken om onze vrijheid te beschermen.

Vrijhandel zorgt voor vrede en vrijheid. Dat is het oorspronkelijke ideaal achter de EU. Dit is echter een gevolg, niet een topprioriteit van een unie die zich richt op economische samenwerking.

Het versterken van de Europese defensie-industrie moet gepaard gaan met strenger toezicht op de wapenexport. De belangen van de defensie-industrie zijn erop gericht geld te verdienen aan de productie van wapens – binnen en buiten de EU. De EU lidstaten zijn gezamenlijk de tweede wapenexporteur van de wereld. We moeten voorkomen dat wapens in verkeerde handen komen.

–

Het respecteren van export afspraken is een absoluut minimum wanneer lidstaten samenwerken op wapenhandel. De SP is kritisch op de toegenomen investeringen in de wapenindustrie omdat dit niet bijdraagt aan vrede en veiligheid. Bovendien kan het geld veel beter besteed worden.

GroenLinks-PvdA zet in op een veel sterkere Europese defensiesamenwerking. Europese coördinatie van defensie-investeringen en de defensie-industrie moet zorgen voor gezamenlijke ontwikkeling, aankoop en onderhoud van wapensystemen; gezamenlijke opleidingen en bevelvoering; toenadering in strategische cultuur; het voorkomen van dubbelingen in het militair arsenaal door taakspecialisatie en de oprichting van multinationale eenheden die beschikbaar zijn voor zowel de EU als de NAVO. Defensiesamenwerking mag echter niet leiden tot een afzwakking van onze wapenexportregels.

In tijden van conflict dragen wapenleveranties aan bijvoorbeeld Oekraïne oko bij aan onze veiligheid. Om dit in goede banen te leiden is D66 voorstander van een onafhankelijke Europese wapenexportautoriteit om de invloed en slagkracht van de EU te vergroten. Bij meningsverschillen over wapenleveranties, heeft deze autoriteit het laatste woord. Verder is D66 van mening dat criteria voor wapenexport en de controle ervan aangescherpt dienen te worden.

Afspraak= afspraak. Lidstaten mogen vanzelfsprekend zelf beslissen of ze zich willen committeren aan deze afspraken.

NSC is voorstander van het versterken van de Europese wapenindustrie om de opkomende dreiging van Rusland tegen te gaan en Europa minder afhankelijk te laten zijn van andere landen op de wereld. Ook moeten banken en pensioenfondsen weer kunnen investeren in de wapenindustrie. Het moet ook mogelijk zijn om wapens weloverwogen te exporteren naar landen buiten de EU (bijvoorbeeld Oekraïne). Het strikt nakomen van afspraken is volgens NSC in een rechtsstaat natuurlijk een absolute must.

Europese landen moeten meer gaan samenwerken op Defensie. Het Europees Defensie Agentschap kan lidstaten helpen om efficiënter samen te werken bij de aanschaf van defensiematerieel en om duplicering van materieel, middelen en taken te voorkomen. Daarbij moet de rol van de EU faciliterend zijn op basis van een behoefte van onderop. Daarbij hoort ook handel en vervoer van militair materiaal. Dat moet verantwoordelijk en efficiënt kunnen.

Wij zijn van mening dat de veiligheid van de Europese burgers voorrang heeft boven de binnenlandse politieke of economische agenda’s van individuele landen of regeringen. Uiteindelijk kan alleen een verenigd Europees veiligheids- en defensiebeleid permanente veiligheid garanderen en tegelijkertijd op de meest efficiënte, innovatieve en impactvolle basis opereren.

Wij bevorderen het mondiale verbod op kernwapens en ondersteunen het Verdrag inzake het verbod op kernwapens (TPNW) als langetermijnstrategie voor mondiale nucleaire ontwapening, op voorwaarde dat het aansluit bij de fundamentele noodzaak van het handhaven van een geloofwaardig strategisch afschrikmiddel, mocht dat nodig zijn volharden.

–

De SP wil een buitenlandbeleid dat zich inzet voor een kernwapenvrije wereld. Wij zijn dan ook tegenstander van Amerikaanse kernwapens in de EU.

GroenLinks-PvdA zet zich krachtig in voor de wereldwijde afbouw van kernwapens en nemen als EU het voortouw bij onderhandelingen over (kern)wapenbeheersing en wereldwijde kernontwapening op wederzijdse basis.

Nederland streeft in onze bondgenootschappen naar beperking van kernwapens wereldwijd, ook binnen Europa. Doel is dat kernwapenmachten tot afspraken komen over wederzijdse ontwapening. Nederland steunt het Treaty on the Prohobition of Nuclear Weapons, dit doen we door ons in Europees verband in te zetten voor een gezamenlijke ondertekening van het verdrag.

D66 staat voor een kernwapenvrije wereld en zal hier in internationaal verband altijd voor blijven pleiten. Echter, zolang Rusland nucleaire wapens op ons gericht heeft is het onverstandig om overhaast onze wapens weg te doen. Dat laat onverlet dat de toekomst wat ons betreft kernwapenvrij is.

Mogelijk zijn deze er zelfs al. Onder de nucleaire paraplu van NAVO-lidstaten waarborgen wij onze veiligheid.

Nucleaire proliferatie is een van de grote problemen van onze tijd. Ons land moet internationale afspraken bevorderen over het verminderen van het aantal kernwapens. Ook betere beveiliging van en toezicht op kernwapens is nodig. Eenzijdige ontwapening kan contraproductief, en dus zelfs gevaarlijk zijn.

Kernwapens zijn onderdeel van de balans van macht in de geopolitieke wereld. Daar wil NSC niets aan veranderen. Tevens moeten we ook niet de illusie hebben dat we een eigen danwel Europees kernwapen gaan ontwikkelen (en in stand houden). Binnen NAVO verband vertrouwen wij op de bondgenootschappelijke solidariteit.

–

Het is belangrijk dat er een streng wetgevend kader komt om bedrijven verantwoordelijkheid te laten nemen in hun gehele keten. Het is van groot belang dat ook de wapenindustrie deze regels moet gaan respecteren.

Natuur- en mensenrechten moeten leidend zijn in al ons handelsbeleid. Daarom is Volt mede-initiatiefnemer van de wet Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en vinden we dat deze wet dus ook voor wapenbedrijven moet gelden.

Hier zijn wij voor en hebben wij ons de afgelopen tijd in het Europees Parlement ook voor ingezet. Wij willen dat alle bedrijven op de Europese markt, dus ook wapenbedrijven, moeten voldoen aan onder andere mensenrechtenverdragen. Zij moeten misstanden in hun wereldwijde ketens aanpakken in plaats van wegkijken. De sancties voor niet-naleving moeten strikt worden uitgevoerd.

Het is belangrijk dat bedrijven hun best doen om te zorgen dat ze niet direct of indirect bijdragen aan het schenden van mensenrechten. Ook wapenbedrijven moeten die verantwoordelijkheid nemen. Wel moet dit gebeuren op een manier waarbij het openbaar maken van informatie niet de publieke veiligheid in het geding brengt.

Dit is geen gewone markt, met gewone consumenten en producenten. Daarom moeten er voor wapenbedrijven aparte wetgeving gelden op gebied van maatschappelijke verantwoording. Dat laat onverlet dat we alles moeten doen wat in onze macht ligt om dit zo verantwoordelijk mogelijk in te richten. De Marine ontwikkelt schepen die kunnen oefenen met (schaarse) bio-brandstoffen en in het heetst van de strijd kunnen terugvallen op diesel. Dat scheelt enorm qua milieubelasting, maar als het erop aan komt kan je je verdedigen met meer gangbare (fossiele) brandstoffen.

D66 is voorstander van Europese IMVO-wetgeving om een gelijk speelveld voor onze bedrijven te realiseren. Naast grote bedrijven, is het ook van belang om sectoren met een hoog-risico – zoals de wapenindustrie – hierbij te betrekken. Dit geeft deze bedrijven ook meer duidelijkheid in wat er van hen wordt verwacht.

De defensie-industrie kent veel knelpunten en is momenteel overspannen. Te weinig munitie wordt geproduceerd, en productie duurt lang en is duurder. Wij zetten in op vrede en diplomatie, maar juist daarvoor is een goede voorbereiding met voldoende militaire middelen cruciaal.

–

We willen een gemeenschappelijk EU-standpunt ontwikkelen over het verbieden van autonome wapens en overwegen om een internationaal juridisch bindend instrument aan te nemen dat de ontwikkeling, productie en het gebruik van dergelijke wapens onder auspiciën van de VN verbiedt.

–

Autonome wapens maken oorlog voeren laagdrempeliger en zijn daarom een drama voor de vrede. De EU moet zich daarom inzetten tegen deze wapens.

GroenLinks-PvdA steunt de oproep van de Secretaris-Generaal van de VN om volledig autonome wapens bij verdrag te verbieden. We willen dat de EU hierin een leidende rol neemt en ook actief medestanders verzamelt. Semiautonome wapens kunnen ontwikkeld worden met de voorwaarde van betekenisvolle menselijke controle. Defensieve wapens zoals luchtafweer die niet tegen mensen worden ingezet kunnen wel een hoog autonoom gehalte hebben.

Autonome wapensystemen die het zelflerend vermogen hebben om steeds meer te vernietigen, zijn potentieel onbegrensd in het aanleren van vernietiging en daarmee extreem risicovol. We willen dat er internationaal bindende regelgeving komt of en onder welke voorwaarden autonome wapensystemen kunnen worden ontwikkeld en ingezet.

D66 vindt de ontwikkeling en eventuele inzet van volledig autonome wapensystemen een reden tot grote zorg. Volledig autonome wapensystemen zijn niet in staat zelfstandig de kernregels van het internationaal humanitair recht toe te passen. Zij kunnen dus niet rechtmatig worden ingezet. De EU heeft afgelopen tijd goede stappen ondernomen in dit kader, bijvoorbeeld omtrent “killer robots” en dit juichen we toe. Tegelijkertijd kunnen we het ons niet permitteren om kwetsbaar te worden doordat anderen vol inzetten op autonome wapen.

De EU moet een scherp debat voeren over het gebruik van AI (kunstmatige intelligentie) en de risico’s dat Europese en Nederlandse waarden worden ondermijnd. We moeten voorkomen dat we gaan achterlopen bij ontwikkeling van technologie; daar moet fors in worden geïnvesteerd. Tegelijkertijd zijn er wel regels nodig om ongewenste ontwikkelingen van AI tegen te gaan

De wapenindustrie ontwikkelt in snel tempo ook wapens met meer autonomie. De SGP vindt dat er altijd sprake moet zijn van betekenisvolle menselijke controle. Het is goed als de EU en Europese landen meedenken over het reguleren van autonome wapens. Echter mag dit niet eenzijdig zo verlopen dat wij op een achterstand komen te staan.

Wij zijn tegen EU-wetgeving voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.

D66 wil dat de Europese Commissie stevig bewaakt dat lidstaten voldoen aan de vereisten van het lidmaatschap en de verplichtingen die zo’n lidmaatschap vereist. Wat D66 betreft moeten er gevolgen zijn als landen zich niet aan deze strikte afspraken houden. Regeringen moeten hun stemrecht en deelname aan de Raad van de Europese Unie verliezen wanneer zij structureel de gedeelde EU-waarden, waaronder democratische rechtsstaat afbreken en mensenrechten schenden.

NSC vindt dat er geen geld naar EU-landen (en daarbuiten) mag die de rechtsstaat of de vrije democratie/vrijheid van meningsuiting en godsdienst ondermijnen.

Waarden zoals democratie, de rechtsstaat en de rechten van de mens zijn nooit vrijblijvend. Wanneer landen niet langer voldoen aan de toetredingscriteria, zullen wij voorstellen om sancties op te leggen. In het uiterste geval zullen wij voorstellen om het betreffende land uit de unie te verwijderen.

–

GroenLinks-PvdA staat op tegen alle krachten die onze democratie en rechtsstaat ondermijnen. Daartoe versterken we de bescherming van mensenrechten, democratische tegenmacht, onafhankelijke rechtspraak en vrije media overal in de EU. Het is van belang dat de Europese Commissie al bij de eerste tekenen van rechtsstaatschendingen ingrijpt. Dit kan door direct strafmaatregelen te treffen als landen fundamentele EU-waarden schenden, en democratische en rechtsstatelijke EU-standaarden weigeren na te leven. EU-fondsen mogen nooit richting autocraten gaan. Landen die lak hebben aan deze waarden mogen met hun vetorecht niet langer de Europese besluitvorming gijzelen.

De EU moet strenger optreden tegen leiders die de rechtsstaat schaden. Als een lidstaat de Europese normen voor democratie, rechtsstaat en grondrechten schendt, moeten Europese subsidies worden stopgezet. En als het nodig is, moet het stemrecht van een lidstaat worden ingetrokken.

De Europese Unie bestaat bij de gratie van menselijke waardigheid, solidariteit en de democratische rechtsstaat. Wanneer hieraan getornd wordt dan ondermijnt dat de samenwerking binnen de Unie. Het werkt rechtsonzekerheid, corruptie en willekeur in de hand. Dialoog alleen leidt niet tot verbeteringen. Het is noodzakelijk dat de Europese Commissie, aangemoedigd door lidstaten en het Europees Parlement, meer procedures start tegen niet-naleving van EU-recht en financiële sancties kan opleggen.

Een goed functionerende rechtsstaat is een basisvoorwaarde voor EU lidmaatschap. Het gremium om elkaar als lidstaten daarop te bevragen is de Europese Raad. Die dialoog heeft sterk de voorkeur boven juridische procedures tegen lidstaten en hun democratisch gekozen regeringen. Alleen bij fundamentele en bestendige ondermijning van de rechtsstaat kan een land gekort worden op Europese Fondsen.

–

Stel zeker dat de mensenrechten worden gewaarborgd in elk migratiepact met derde landen door gebruik van de mensenrechten als maatstaf.

–

Om vluchtelingen in buurlanden beter te beschermen, veilige routes mogelijk te maken, terugkeerafspraken te maken of irreguliere migratie te ontmoedigen, kunnen migratieafspraken met derde landen nodig zijn, mits aan strikte voorwaarden is voldaan. Zulke afspraken maken we alleen als vluchtelingen in deze landen veilig zijn, hun mensenrechten worden gerespecteerd en zij een bestaan kunnen opbouwen. Hiervoor is onafhankelijk toezicht en een mensenrechtentoets vooraf nodig. We sluiten voortaan alleen formele afspraken waarop het Europees Parlement en het Europese Hof van Justitie controle kunnen uitoefenen.

Samenwerking met derde landen buiten Europa om vluchtelingen op te vangen en te screenen kan alleen onder strenge voorwaarden op het gebied van mensenrechten. Dit betekent dat derde landen handelen conform het Vluchtelingenverdrag. Er kan geen sprake zijn van pushbacks, collectieve uitzetting en onrechtmatige detentie. Bij het maken van afspraken met derde landen moet de EU dan ook regelen dat er adequaat toezicht is op het naleven van deze afspraken.

SP is niet principieel tegen migratieafspraken, op voorwaarde dat de opvang op een menswaardige manier kan plaatsvinden. Met een goede overeenkomst zouden opvangcentra buiten de EU mogelijk moeten zijn. Alle eventuele afspraken met derde landen zullen in overeenstemming zijn met internationaal recht.

D66 vindt het belangrijk om grip op migratie te krijgen, en daarvoor is het nodig om afspraken met landen buiten de EU te maken. Dat moeten echter brede, gelijkwaardige partnerschappen zijn waar de EU bijdraagt aan opvang en integratie en waar bijvoorbeeld legale migratieroutes een onderdeel van zijn. Het partnerschap met Tunesië voldoet hier niet aan, daarom steunt D66 dit niet.

De SGP vindt dat Nederland moet inzetten op migratiedeals om zo irreguliere migratie tegen te gaan en menswaardige opvang in de regio te realiseren. Uiteraard moet daarbij de mensenrechten worden gerespecteerd. In de Tunesiëdeal is afgesproken dat het land de mensenrechten zal eerbiedigen. De naleving daarvan zal moeten worden gehandhaafd, in plaats van de deal te beëindigen.

Een goed migratiebeleid is tevens een strategisch onderdeel van buitenlands beleid en ontwikkelingssamenwerking. We zijn voorstander van het maken van goede (Europese) afspraken met landen van transit of oorsprong om irreguliere migratie te voorkomen. Een migratiepact met een derde land kan zowel bilateraal als in EU-verband worden afgesloten. Hiervan kan een onderdeel zijn dat asielaanvragen plaatsvinden in veilige derde landen.

De EU moet er alles aan doen om de gemeenschappelijke markt te beschermen tegen illegale migratie. Daarbij moet de EU ook zaken kunnen doen met landen waar wij doorgaans minder overeenkomsten mee hebben.