De Russische invasie in Oekraïne viel samen met de aanvang van de milieuconferentie van de Verenigde Naties in Nairobi, waar lidstaten bijeenkwamen om de meest urgente wereldwijde milieuproblemen te bespreken. Naar aanleiding van de ernstige risico’s voor de volksgezondheid en de milieugevolgen van de oorlog in Oekraïne hebben 108 internationale maatschappelijke organisaties een krachtige verklaring doen uitgaan aan staten en de VN waarin zij zich solidair verklaren en oproepen tot actie.
Sinds het begin van de oorlog heeft er al een groot aantal aanvallen plaatsgevonden op militaire en burgerdoelen, waardoor burgers acute en langdurige gezondheidsrisico’s lopen. Voorbeelden daarvan zijn branden in brandstofdepots, opslagplaatsen waar gevaarlijke stoffen worden bewaard, schade aan energiecentrales en waterinfrastructuur. Er bestaan grote zorgen over de kernreactor in Tsjernobyl, die in handen is van de Russische troepen, en over bombardementen die zijn waargenomen in de nabije omgeving van andere kernafvalfaciliteiten.
In deze verklaring worden de lidstaten en het VN-Milieuprogramma opgeroepen om onmiddellijk een begin te maken met het vaststellen en bewaken van de milieuschade en om financieringsmechanismes in te stellen voor schoonmaak- en herstelactiviteiten. De organisaties benadrukken hoe belangrijk het is dat de agenda voor milieu, vrede en veiligheid aan de orde wordt gesteld en dat er strengere regels gaan gelden voor de bescherming van het milieu in geval van gewapende conflicten, waar ook ter wereld.
Vóór de inval kampte Oekraïne al met grote milieuproblemen die verband hielden met het conflict in de Donbas-regio in het oosten van het land, waar veel zware industrie en kolenmijnen zijn gevestigd die giftig en radioactief afval opslaan. In 2017 publiceerden onderzoekers van PAX al een eerste ‘milieurisicobeoordeling’ op afstand en in 2018 bezochten zij enkele van de zwaarst getroffen gebieden. Over de milieugevolgen van het conflict in de Donbas-regio is al uitvoerig gerapporteerd door internationale organisaties, hulpverleners en maatschappelijke groeperingen.
Lees hier de volledige verklaring van 108 maatschappelijke organisaties aan de VN-milieuconferentie.
