Terug van een tevergeefse zoektocht naar koffie neem ik plaats in de grote conferentiezaal. Hier, in Zambia, zijn we begonnen aan de 4e internationale conferentie over de Conventie over Clustermunitie (CCM). Dat ik nog steeds zin heb in koffie ben ik snel vergeten wanneer ik de zaal rond kijk. De zaal vol diplomaten, ministers, en andere afgevaardigden uit meer dan 100 landen zijn hier bijeen om te discussiëren over hoe zij de verplichtingen van het verdrag uitvoeren en hoe het verdrag versterkt kan worden. Iedereen heeft hier een gezamenlijk doel: een wereld zonder clustermunitie.
Door Suzanne Oosterwijk
No more
Het zal de komende dagen gaan over zaken als hoeveel miljoenen clustermunitie zijn vernietigd en hoeveel km² land waar ooit onontplofte clustermunitieresten lag weer veilig en begaanbaar is gemaakt. Tijdens de officiële openingsceremonie afgelopen maandag werd ons in het bijzijn van de minister president Sata het doel van de conferentie toegezongen in een themalied: ‘No more cluster munitions. A plea to all states and all generations.’
Deze boodschap is bij dit publiek aan het goede adres. De staten die deze week in Zambia bijeenkomen hebben verschillende ervaringen met clustermunitie. Bijvoorbeeld Staten waar ooit clusterbommen zijn gebruikt en onontplofte clustermunitie steeds gebieden levensgevaarlijk en onbegaanbaar maken. Maar ook landen die ooit clustermunitie hebben gebruikt of hebben opgeslagen. Hoe verschillend ook, hun doel is hetzelfde: een wereld zonder clustermunitie. Om voor altijd een eind te maken aan het grote humanitaire leed dat clustermunitie maakt en te voorkomen dat dit wapen ooit nog slachtoffers eist.
Power in numbers
Na de feestelijke optredens tijdens de openingsceremonie, maakte de president van Zambia duidelijk wat deze week de prioriteit moet zijn: zorgen dat zo veel mogelijk landen zich aansluiten bij het clustermunitieverdrag. Hoe meer landen lid zijn van het verbod op clustermunitie hoe sterker de norm tegen dit wapen wordt. Het grootste deel van de wereld is al aangesloten; inmiddels zijn 112 landen aangesloten bij de CCM. Afrika wil hierin een leidende rol vervullen, zei hij; het is zijn streven dat Afrika het eerste continent wordt waar alle landen lid zijn van het historische clustermunitieverdrag. De toon is gezet; deze week moet het gaan om grote ambities en grote stappen om die waar te maken.
Disinvestment
Onze taak hier is om staten aan te sporen om voortgang te boeken op weg naar een wereld zonder clustermunitie. En natuurlijk om die landen die nog geen lid zijn van het verdrag op te roepen zo snel mogelijk toe te treden, of als ze nog moeten ratificeren om dat spoedig te doen. Maar we zijn hier voor nog een reden, namelijk om staten duidelijk te maken dat het verbod op assistentie bij productie ook inhoudt dat niet geïnvesteerd mag worden in bedrijven die deze wapens maken. Geen geld betekent immers geen productie. Zwitserland, Luxemburg en ook Nederland hebben in hun statements al gezegd dat zij investeringen in deze wapens bij wet hebben verboden. Luxemburg moedigde alle andere landen aan dit voorbeeld te volgen. Niet veel later sprak Denemarken de zaal toe en liet de aanwezigen weten dat het ook de mogelijkheden onderzoekt om investeringen in clustermunitie bij wet te verbieden. Goed nieuws dus!
Stockpiles
De vergadering is inmiddels weer begonnen en vandaag staat onder andere de vernietiging van nationale clustermunitie voorraden op de agenda. Nederland is hier, ruim voor de gestelde deadline, al klaar mee. Ook andere landen zijn goed op weg: er zijn reeds miljoenen submunitie vernietigd. De meeste landen die bezig zijn met voorraadvernietiging zeggen dat ze (veel) eerder dan hun deadlines klaar zullen zijn. Meer hierover horen we dus vanmiddag. Maar nu eerst een kop koffie.