Een van de diepste wonden in de regio is de genocide in Srebrenica in juli 1995. Onder het toeziend oog van de internationale gemeenschap werden 8.372 moslimjongens, -mannen en ook enkele vrouwen vermoord. Ze stonden onder formele bescherming van Dutchbat, het Nederlandse VN-bataljon. Niet alleen in de geschiedenis van Bosnië markeert deze tragedie een zwarte bladzijde, maar ook in die van Nederland.
Bouwen aan erkenning en heling
PAX zet zich al jaren in voor erkenning van het leed, steun aan overlevenden en waarheidsvinding in de gehele regio. Samen met partners in de regio dragen we bij aan verwerking, dialoog en gerechtigheid.
Onze inzet in Srebrenica en de Westelijke Balkan draait niet alleen om het verleden. Het gaat ook over de toekomst: over lessen trekken, recht doen aan slachtoffers, en ervoor zorgen dat het nooit meer gebeurt. Door verhalen vast te leggen, mensen met elkaar in contact te brengen en internationale solidariteit te bevorderen, bouwen we samen aan duurzame vrede.
Dragi Moji – Mijn Liefste
Ter gelegenheid van de 30e herdenking van de genocide van Srebrenica werken we, samen met documentairemaker Mustafa Hadziibrahimovic, de Bosnisch-Nederlandse jongerenorganisatie Mladi BiH en het Srebrenica Herdenkingscomité Rotterdam, aan een aangrijpende tweetalige online campagne. Voor deze campagne zijn meer dan veertig brieven verzameld waarin mensen zich richten tot hun verloren dierbaren. De brieven worden ook gebundeld en in een kleine oplage uitgegeven.
Dialoog over de toekomst
Sinds 2024 organiseren we samen met onder andere Free Press Unlimited, het Nederlands Helsinki Comité, het Comité voor Humanitair Ingrijpen en de Foundation Max van der Stoel bijeenkomsten over de toekomst van de Westelijke Balkan. De meest recente bijeenkomst was op 14 april 2025, waar twee gezaghebbende onafhankelijke denkers naar Nederland voor waren afgereisd: Dinko Gruhonjić, journalist en professor aan de Universiteit van Novi Sad, en Adnan Ćerimagić, senior analist van het European Stability Initiative (ESI). Zij werden ook ontvangen op het ministerie van Buitenlandse Zaken, voor een consultatie met Nederlandse diplomaten. Hieruit is ook een discussion paper Bosnia at the Brink uit voortgekomen, welke breed is gedeeld met Kamerleden.
Srebrenica: herinneren en verwerking
We zijn mede-initiatiefnemer van de permanente tentoonstelling ‘Srebrenica Genocide – the Failure of the International Community’ in het Srebrenica Memorial Centre. Ook ondersteunden we, waar gewenst, ontmoetingen tussen Dutchbat-veteranen, overlevenden en nabestaanden. Dit zijn moeilijke, maar essentiële gesprekken die bijdragen aan begrip en verwerking.
Gevaarlijke Namen
PAX was mede-initiatiefnemer van de theaterproductie Gevaarlijke Namen van Boy Jonkergouw over de genocide van Srebrenica en de impact daarvan op overlevende Alma Mustafic en Dutchbatter Ray Braat. Samen gaan zij het toneel op. Hun dialogen zijn confronterend maar laten ook het vermogen tot verbinding zien. De productie reisde langs theaters in Nederland en de Westelijke Balkan.
Archief als getuige
In samenwerking met het Herinneringscentrum Srebrenica en de Open Society Archives (Budapest en Wenen) organiseerden we in december 2022 een internationale expertmeeting over de professionalisering van het archief van het Herinneringscentrum. Experts uit meer dan tien landen namen deel, waaronder uit Nederland vertegenwoordigers van de UvA, het NIOD en het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH).
Voor onze inspanningen, samen met partners in Kosovo, Servië en Noord-Macedonië, ontvingen we in september 2024 de Krunoslav Sukic Accolade voor Vredesopbouw, Geweldloosheid en Mensenrechten van het Vredescentrum Osijek. Deze erkenning onderstreept de impact van ons gezamenlijke werk met meer dan twintig slachtofferorganisaties uit deze drie landen.
