De weg naar vrede voor Zuid-Soedan is gekenmerkt door tegenslagen. Sinds de onafhankelijkheid in 2011 heeft het land te maken gehad met burgeroorlogen in 2013 en 2016, wat enorme verliezen en verplaatsingen veroorzaakte. Hoewel de vredesovereenkomst van 2018 tot doel had het geweld te beëindigen, bleef de situatie onstabiel, vooral in de Upper Nile-regio, waar gevechten tussen regeringsstrijdkrachten en milities escaleren. Er is aanhoudend geweld in gebieden in Unity, Centraal, Westelijk en Oostelijk Equatoria.
Het falen van de implementatie van een inclusieve vredesovereenkomst en onvoldoende adresseren van eerdere conflicten zijn belangrijke factoren voor escalerend geweld, met een getraumatiseerde bevolking. Afspraken over machtsdeling hebben belangrijke kwesties zoals inclusiviteit niet aangepakt, waarbij vrouwen en lokale gemeenschappen aan de kant zijn gezet. Het vredesproces is gedomineerd door militaire elites die zich meer richten op het behouden van macht dan op het bevorderen van verzoening.
Grondoorzaken van het geweld in Zuid Soedan zijn gekoppeld aan concurrerende regionale belangen. De oorlog in Soedan heeft de situatie verergerd en instabiliteit in Zuid-Soedan vergroot. Gewapende actoren steken de grens over, waardoor spanningen verder escaleerden.
Naast een gebrek aan politieke wil, heeft onvoldoende betrokkenheid van de internationale gemeenschap de situatie verergerd, met een kwetsbare bevolking die lijdt onder geweldsescalaties. Regionale en internationale actoren zoals IGAD, AU, Trojka en de VN moeten zich inzetten voor de onmiddellijke bescherming van burgers tegen geweld, en een meer proactieve benadering hanteren bij het faciliteren van veiligheidsregelingen, het monitoren van schendingen en het ter verantwoording roepen van alle partijen.
Zoals Sara Ketelaar, programmaleider van PAX, benadrukt: ‘De mensen zijn moe van oorlog. Zij verlangen naar vrede, naar een op mensen gerichte grondwet en eerlijke, vreedzame en geloofwaardige verkiezingen die zijn uitgesteld.’
Steun van PAX
Terwijl het geweld voortduurt, spelen vredesbouwers een cruciale rol. Kerkleiders en lokale gemeenschappen staan voorop in vredesinspanningen, waarbij ze dialoog en verzoening bevorderen. Deze inspanningen raken echter steeds meer overbelast. Er is dringend steun nodig.
Wij pleiten voor het opschalen van het door de kerk geleide vredesinitiatief om dialoog en langdurige vrede te bevorderen. Het versterken van lokale vredesbouwers – met name vrouwen en jeugdactivisten – is essentieel voor het bereiken van een inclusieve, duurzame vrede. De internationale gemeenschap heeft een rol te spelen door deze initiatieven te ondersteunen en ervoor te zorgen dat het vredesproces in Zuid-Soedan inclusief is en mensen voldoende vertegenwoordigt.
Regionale en internationale actoren, waaronder de VN, de Afrikaanse Unie en IGAD, moeten direct in gesprek gaan met de leiders van Zuid-Soedan om de dialoog te bevorderen. Steun moet gericht zijn op het terugdraaien van een zinloze oorlog, onmiddellijke bescherming van burgers tegen geweld, ongeacht bron en locatie, het bevorderen van politieke tolerantie om vrije en eerlijke verkiezingen te houden en het implementeren van een permanente, op mensen gerichte grondwet.
Stop met het negeren van de crisis in Zuid-Soedan
De bevolking van Zuid-Soedan roept al jaren om vrede, maar hun smeekbedes worden vaak genegeerd. De internationale gemeenschap moet nu luisteren naar degenen die het meest getroffen zijn door het geweld: door vrouwen geleide vredesbewegingen, gemeenschapsleiders en kerkactivisten die zich onvermoeibaar inzetten voor vrede.
PAX roept op tot gezamenlijke inspanning van regionale en internationale actoren om het vredesproces in Zuid-Soedan te steunen. Dit omvat het bevorderen van dialoog, het verantwoordelijk stellen van leiders en het waarborgen van inclusieve vredesovereenkomsten. Sleutelfactoren zoals constitutionalisme, gerechtigheid en gelijkheid moeten het proces sturen, met een verenigd, professioneel leger dat alle gemeenschappen vertegenwoordigt.
De tijd voor vrede is nu. De bevolking van Zuid-Soedan kan niet langer wachten. De wereldgemeenschap moet handelen om ervoor te zorgen dat de toekomst van Zuid-Soedan er een is van stabiliteit, verzoening en democratische verandering.
Zie ook:
- Statement van het South Sudan Civil Society Forum
- Statement van de Sudan and South Sudan Catholic Bishops’ Conference
