Yezidis uit Noord-Irak herdenken in Srebrenica

Al zijn de regio’s nog zo verschillend, voor de groep Yezidi’s uit Noord-Irak die op uitnodiging van vredesorganisatie PAX en de Vrouwen van Srebrenica de genocide-herdenking in Srebrenica bezoeken, zijn er veel overeenkomsten. Ook zij waren getuige van grote mensenrechtenschendingen, zoals moord, verkrachting, ontvoering en verdrijving. Nu leven de verschillende partijen in een wankel evenwicht. Het bezoek in het kader van de herdenking biedt Bosniërs en Irakezen de gelegenheid ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.

Beeld: Zicht vanaf de begraafplaats op een (nagebouwde) wachttoren op de Dutchbat compound in Srebrenica, waar nu de tentoonstelling 'Srebrenica Genocide – the Failure of the International Community

Al zijn de regio’s nog zo verschillend, voor de groep Yezidi’s uit Noord-Irak die op uitnodiging van vredesorganisatie PAX en de Vrouwen van Srebrenica de genocide-herdenking in Srebrenica bezoeken, zijn er veel overeenkomsten. Ook zij waren getuige van grote mensenrechtenschendingen, zoals moord, verkrachting, ontvoering en verdrijving. Nu leven de verschillende partijen in een wankel evenwicht. Het bezoek in het kader van de herdenking biedt Bosniërs en Irakezen de gelegenheid ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.

Vier mannen en twee vrouwen, allen actief in vredescomités in Noord-Irak, bezoeken van 8 tot en met 12 juli Oost-Bosnië. De provincie Ninewa waaruit zij vandaan komen, werd ruim twee jaar geleden onder de voet gelopen door de Islamitische Staat in Syrië en Irak (ISIS). Met name yezidi’s waren toen het slachtoffer van grove mensenrechtenschendingen, die door de VN zijn betiteld als genocide.
  
Nieuw geweld voorkomen
Tijdens hun verblijf in Sarajevo en Srebrenica zullen de Irakese bezoekers partnerorganisaties van PAX en vertegenwoordigers van nabestaanden ontmoeten. Ook zullen zij de expositie ‘Srebrenica Genocide – the Failure of the International Community’ in Potocari bezoeken en deelnemen aan de jaarlijkse herdenking. 
Het bezoek biedt Bosniërs en Irakezen de mogelijkheid ervaringen en perspectieven uit te wisselen over het werken in gebieden waar enorme mensenrechtenschendingen of genocide hebben plaatsgevonden. Centrale vraag is hoe gebeurtenissen uit het verleden een plaats kunnen krijgen langs lijnen van waarheidsvinding, herdenken en herinneren, op een manier die slachtoffers erkenning biedt van hun leed en tegelijkertijd een nieuwe ronde van geweld kan helpen voorkomen.   

Waarheid en gerechtigheid
11 juli vindt in de jaarlijkse herdenking plaats van de genocide van Srebrenica die in juli 1995 aan ruim 8000 Bosniërs het leven kostte. Srebrenica was officieel door de Verenigde Naties tot een veilig gebied verklaard, maar de belofte van bescherming werd door de aanwezige Nederlandse VN-soldaten (Dutchbat) niet ingelost. Dit jaar, 22 jaar na de genocide, vinden ruim 50 slachtoffers van de genocide van Srebrenica, hun laatste rustplaats op de begraafplaats aldaar.  
PAX was al voor het uitbreken van de oorlog in Joegoslavië betrokken bij activiteiten in de regio. De organisatie steunt de ‘campagne voor waarheid en gerechtigheid’ van de overlevenden en nabestaanden van Srebrenica, draagt actief bij aan het publieke en politieke debat over Srebrenica in Nederland. Zij steunde enkele juridische initiatieven tegen de staat der Nederlanden én organiseerde ontmoetingen van Dutchbatters met overlevenden. Recent is een tentoonstelling in de voormalige Dutchbat-compound geopend, een gezamenlijk initiatief van het Potocari Memorial Centre, Herinneringscentrum Kamp Westerbork en PAX. 

De massamoord op de yezidi’s
Op 3 augustus vindt de herdenking van de ‘massamoord in Sinjar’ uit 2014 plaats. Toen werden er duizenden yezidi’s vermoord en ontvoerd door ISIS. Eén van de deelnemers aan het bezoek van Srebrenica is initiatiefnemer van deze jaarlijkse herdenking. In Erbil, Bagdad en Basra zullen herdenkingen plaatsvinden. Zo zal er een stille tocht zijn van yezidi-vrouwen die kaarslicht verspreiden. De Irakese bezoekers nemen deel aan een groter vredesprogramma van PAX in Noord-Irak, dat zich richt op het herstel van vertrouwen tussen burgers en hun autoriteiten, en tussen verschillende gemeenschappen onderling. 

Bekijk ook