Wapen je met vrede. Dat is het motto van de Vredesweek 2014. Maar hoe doe je dat na een zomer vol oorlog? En waarom is het nu extra belangrijk om samen stil te staan bij de vrede die verder weg lijkt dan ooit? Freek Landmeter, directeur van PAX, schreef hierover een brief naar de Ambassades van Vrede.
Waar is in vredesnaam de Vrede?
Zo vlak voor de Vredesweek stellen wij onszelf de vraag: zijn wij voldoende gewapend met Vrede? Vraagt u zich – met alle onrust op vele fronten in de wereld – als vredesambassade ook af, waar in vredesnaam de Vrede is?
Het is voor mij heel belangrijk dat we elkaar de vrede wensen en er samen aan werken, want er is op dit moment veel geweld in de wereld. Dichtbij huis en ver weg. Het geweld ver weg lijkt wel steeds dichterbij te komen, ons steeds meer te raken. Ik merk dat ook bij mij in de buurt het geweld in Gaza, Syrië, Irak en Oekraïne, het gesprek van de dag is. De ooit vanzelfsprekende vrede en veiligheid in ons land en in Europa wordt er door beïnvloed, wordt onzekerder en plaatst ons voor lastige vragen. Vragen over wat ik er van vind en wat we er tegen of mee moeten doen.
Ik hoor sommige mensen stellig beweren dat zij het antwoord wel weten. Dat geweld, of dreigen met geweld het enige is dat helpt. Maar ik vind het niet logisch dat na een tijd van ontwapening nu een tijd van bewapening zou moeten volgen. Ook niet omdat Poetin eraan herinnert dat Rusland een kernmacht is, wij daarom kernwapens in Volkel moeten houden.
Anderen zweren juist alle geweld af, omdat geweld alleen maar tot geweld leidt. Ik voel me wel thuis bij die gedachte. Maar ik voel ook dat het in uitzonderlijke gevallen nodig kan zijn om geweld en misdaden tegen de menselijkheid te voorkomen door gewapende bescherming te bieden. In Nederland en daarbuiten.
Dit plaatst ons voor een dilemma, maar misschien is dat juist het bijzondere aan werken aan vrede. Geweld is een te simpel en kortzichtig antwoord op moeilijke vragen. Vrede vraagt het uiterste van ons mens-zijn, in gevoel en verstand. Het vraagt om een lange adem om geduld en om wijsheid. Het is net als met vertrouwen: Vrede vertrekt te paard en komt te voet.
Veel van het geweld dat we nu zien, komt voort uit besluiten uit het verleden. We oogsten het geweld dat we bijvoorbeeld met invasies in Afghanistan en Irak hebben gezaaid. Terwijl we dus nu op korte termijn zoeken naar manieren om burgers op dit moment te beschermen, moeten we ook werken aan politieke oplossingen op lange termijn. Zonder oprechte toewijding aan een duurzame, gedeelde vrede, zal er steeds weer naar wapens worden gegrepen. Het Gaza conflict is hier ook een voor alle betrokkenen pijnlijk voorbeeld van. Geweld of dreigen met geweld is geen lange houdbare verdediging; dat is geen samenleven.
Daarom moeten we onze defensiebegroting niet verhogen om de ander te bestrijden, daarom moeten we geen kernwapens in Volkel laten liggen maar investeren in diplomatie, vredesopbouw, ontwikkelingssamenwerking en eerlijke handel. Daarom moeten we ons niet alleen richten op noodhulp in crisissituaties, maar ook in het voorkomen ervan op plekken waar die crisis sluimert. Daarom moeten we niet in paniek kinderen bij ouders weg laten halen maar investeren in gelijke kansen voor iedereen in Nederland, in elke buurt. Daarom moeten we ons niet leiden door politici en extremisten die haat en verdeeldheid willen zaaien maar werken aan verbinding, de dialoog met de ander die anders is. Dan wapenen wij ons met Vrede. Dan durven wij te blijven geloven dat vrede mogelijk is ondanks alle geweld. Dan durven wij in actie te komen voor al die mensen die zich overal ter wereld inzetten voor vrede. Dan zijn wij verbonden en geven wij samen antwoord op de vraag: waar is dan die vrede en waar is de vredesbeweging? Vrede is daar waar wij als vredesambassadeurs elkaar en de anderen vrede toewensen. Zo zijn wij samen met vele anderen de vredesbeweging.
Ik ben benieuwd waar u als ambassade allemaal over zult spreken en aan zult werken in de komende weken. Zinloos geweld in uw buurt, een vredeswandeling met een diversiteit aan stadsgenoten, kerkelijke vieringen, Nederlandse betrokkenheid bij vredesmissies of de campagne tegen kernwapens. Ik ben blij met alles wat u doet in de Vredesweek, in al die ambassades in al hun verscheidenheid. Wij hebben niet één antwoord of alle antwoorden op geweld, maar wij komen wel allemaal in actie voor Vrede. Overal ter wereld blijven mensen pleiten voor vrede, soms met gevaar voor eigen leven. Zo lang zij zich blijven inzetten voor vrede mogen wij de hoop niet verliezen. Zij verdienen onze steun. Wij durven samen vredesbeweging te zijn; juist nu. Vrede, wie durft?
Ik hoor graag van u. U kunt mij mailen via vredesweek@paxvoorvrede.nl.
Freek Landmeter,
directeur PAX
September 2014
Kijk voor alle activiteiten in de Vredesweek op de website van de Ambassades van Vrede.