President Salva Kiir van Zuid-Soedan heeft, een week na zijn rivaal oud-vicepresident Machar, de vrede getekend. Het is een veel omvattend vredesakkoord dat een opening biedt om de diepe tegenstellingen in het land te gaan overbruggen. Er is echter nog geen opluchting in het land, want de rivaliteit is nog voelbaar en de gevolgen van de oorlog immens.
De oorlog in ‘s werelds jongste land begon twee- en een half jaar geleden als een machtsstrijd tussen politici en liep uit op een etnisch conflict in een spiraal van geweld en wraak. Volgens de Verenigde Naties is meer dan 70% van de 12 miljoen burgers afhankelijk van hulp van buiten het land en zijn 2.2 miljoen mensen op de vlucht.
Hoe zat het ook weer met deze oorlog?
Zuid-Soedan is onafhankelijk geworden na twee langdurige onafhankelijkheidsoorlogen met Soedan (1955-1971 en 1983-2005) In 2011 werd het een zelfstandige staat. De rebellen werden politici en konden het maar moeilijk eens worden over de verdeling van de macht, mede door etnische spanningen. Een maatschappij waarin militairen een veel te grote rol spelen en ruzie over de verdeling van de opbrengst van olie versterkten de tegenstellingen die in december 2013 opnieuw tot oorlog leidden. Deze nieuwe wrede oorlog heeft tienduizenden slachtoffers en een vluchtelingenstroom van 2.2 miljoen mensen tot gevolg gehad.
Wat hebben we daar in Nederland mee te maken?
Zuid-Soedan staat op de lijst van landen waaraan Nederland directe ontwikkelinghulp geeft. De ministers Koenders en Ploumen van Buitenlandse Zaken hebben de steun aan de regering van Zuid-Soedan in 2013 stopgezet nadat duidelijk werd dat zowel de regering als de opstandelingen zich schuldig maken aan grootschalig geweld tegen burgers en ernstige mensenrechtenschendingen. Nederland blijft wel meebetalen aan programma’s op het gebied van voedselzekerheid, water, veiligheid en rechtsorde, die niet via de Zuid-Soedanese centrale overheid lopen.
Wat doet PAX in Zuid-Soedan?
PAX werkt in het land aan vrede van onderop tussen burgers. In mei van het vorig jaar werkten we, samen met Zuid-Soedanese kerkelijke organisaties en minister Ploumen, met succes aan een vredesakkoord in een regionaal conflict in de staat Jonglei. We steunen bisschop Paride Taban, de voortrekker van het vredesdorp Kuron, dat een lichtpuntje van hoop vormt dat moet uitgroeien tot een baken van vrede. We steunen programma’s in het grensgebied van Zuid-Soedan, Oeganda en Kenia die de veehouders in die regio uit een spiraal van veediefstallen en wraak moeten halen. Ook richt Pax zich op programma’s waardoor olie-inkomsten van het land meer aan de lokale bevolking ten goede wil laten komen. En PAX zet zich samen met Zuid-Soedanese partners in voor herziening van de grondwet, die voor meer invloed van gewone burgers moet zorgen.
Wat betekent de ondertekening van het vredesakkoord voor de burgers van Zuid-Soedan?
Het is het begin van een lange weg voor het land. Het kan een zegen zijn voor de 2,2 miljoen vluchtelingen, al is niet zeker dat alle gewelddadigheden stoppen. Er zullen minder slachtoffers meer vallen en noodhulp kan nu direct naar een deel van de getroffenen worden gebracht. Daarnaast kan er gewerkt worden aan de toenadering tussen etnische groepen en aan een eerlijke verdeling van de opbrengsten van de olie die het land rijk is. Een nieuwe regering kan beginnen met het uitbannen van corruptie. Het land kan zich ontworstelen aan zijn militaire verleden en werken aan goed bestuur, betrouwbare justitie en ontwikkeling.
Wat kan jij doen voor Zuid-Soedan?
Een belangrijke oorzaak van de voortdurende conflicten in Zuid-Soedan is de wapenhandel. Daardoor komen er steeds meer wapens terecht bij de regering, bij rebellen en ook bij burgers. Dat verlengt en versterkt alle conflicten in het land. Daar zou een einde aan moeten komen. Roep daarom de Verenigde Naties op om zo snel mogelijk een internationaal wapenembargo af te kondigen voor Zuid-Soedan. Je kan je stem letterlijk laten horen voor een embargo op www.shoutdownarms.com
