Eind juni legden de laatste strijders van de Colombiaanse guerrilla groepering van de FARC officieel de wapens neer en begon hun demobilisatie. De recente ontvoering van de Nederlandse journalisten van het televisieprogramma Spoorloos, en de bomaanslag in een druk winkelcentrum in Bogotá, laten zien dat de vrede helaas nog geen voldongen feit is. De komende jaren zullen cruciaal worden voor de toekomst van Colombia, én de rest van de regio.
ELN nog actief
Na meer dan vijftig jaar gewapende strijd sloten de Colombiaanse regering en de FARC november van vorig jaar een historisch vredesakkoord, waarvoor president Santos de Nobelprijs voor de Vrede ontving. Met verve werden buitenlandse investeerders en toeristen geworven om het nieuwe Colombia te komen ontdekken. Maar kort daarop nam de onrust en het geweld in veel regio’s toe. Terwijl de voormalige strijders van de FARC zich verzamelden in kampementen om te ontwapenen, begon in grote delen van het land de wedijver tussen paramilitairen, de overgebleven guerrilla groepering ELN en criminele groeperingen om de controle over de gebieden waar de FARC vertrokken is.
Vijftig mensen vermoord
De illegale gewapende groepen proberen hun inkomstenbronnen veilig te stellen en voeren hun aandeel in de drugshandel, smokkel, afpersing en ontvoering op. Met name de burgers op het platteland en in de grensstreken hebben te lijden onder de toenemende onveiligheid. Dit jaar zijn al meer dan vijftig mensen vermoord omdat ze zich openlijk uitspreken tegen de paramilitaire groepen en daarmee de belangen van deze illegale groeperingen schaden. De economische en politieke elite van Colombia steunt de paramilitairen en de overheid steekt de kop in het zand door het bestaan van de paramilitaire groepen en de toenemende onrust te ontkennen. Bij de veiligheidsdiensten ontbreekt de politieke wil of de capaciteit om de rechtsorde in de fragiele gebieden te herstellen.
Nieuw bestaan
Inmiddels is de steun van de bevolking voor het vredesproces sterk afgenomen. Het is de Colombianen niet duidelijk of hun overheid wel in staat zal zijn om voor gerechtigheid zorg te dragen en de duizenden ex-guerrilleros een nieuw bestaan te bieden. Men is zich maar al te zeer bewust dat als hun terugkeer in de samenleving mislukt, veel voormalig strijders weer voor een gewapend bestaan zullen opteren. De FARC zelf heeft twijfels of de Colombiaanse overheid hun oud-strijders na de ontwapening wel kan beschermen tegen het geweld van hun voormalige tegenstanders.
Meer nodig voor echte re-integratie
De vrede is in zicht in Colombia, maar niet meer dan dat. Juist de komende periode wordt cruciaal om de vrede te verankeren. Er zullen nog vele harde politieke gevechten geleverd moeten worden en grootschalige investeringen worden gedaan in de re-integratie van de strijders, de bestrijding van de misdaad en het rechtssysteem. De internationale gemeenschap lijkt toch vooral nog het beeld te willen koesteren van het definitieve einde van het gewapende conflict. Men zet met name in op de handelsbevordering met Colombia, en lijkt koudwatervrees te hebben als het gaat om het vredesproces zelf. Investeringen van de internationale gemeenschap in het vredesproces en buitenlandse politieke druk op de overheid om het vredesakkoord uit te voeren zijn noodzakelijk de komende jaren. Uiteindelijk zal een stabiele vrede de voorwaarden scheppen voor duurzame economische betrekkingen tussen Colombia en Europa.
Investeer in vrede
Het mislukken van het vredesproces, heeft niet alleen desastreuze gevolgen voor Colombia, maar voor de hele regio. De politieke instabiliteit in buurland Venezuela baart nu al grote zorgen en oplaaiend geweld in Colombia kan de regio verder doen ontwrichten. De gevolgen hiervan zullen al heel snel op de nabij gelegen Antillen waarneembaar zijn. Daarom is het niet meer dan logisch dat een volgend kabinet moet investeren in vrede in Colombia.
Lees meer over het werk van PAX in Colombia: Ondersteuning van slachtoffers in Colombia
