Stemmen jongeren nu anders dan ouderen? En zouden ze los komen van een politiek gebaseerd op afkomst? Dat hoopte Thirsa de Vries, programmaleider Irak. Maar de uitslag laat zich niet makkelijk duiden.
Zaterdag 12 mei ging Irak naar de stembus, maar niet zo massaal als voorheen. De opkomst was lager dan in voorgaande jaren, zo’n 44.5%. Jongeren zijn de grootste demografische groep in Irak, en zijn een stem om serieus rekening mee te houden. De afgelopen jaren, tijdens de oorlog tegen ISIS, hebben Irakese jongeren voor een groot dilemma gestaan. Voor velen was de keuze simpelweg: vechten of vluchten. Bij deze verkiezingen was er echter maar één partij die zich specifiek richtte op de jongeren, ‘De Nieuwe Generatie’, een Koerdische partij. Deze partij won veel minder stemmen dan verwacht.
Ongebruikelijke coalities
In plaats daarvan lijkt de Sayiroun coalitie, geleid door 44-jarige geestelijke Muqtada al-Sadr, de grote winnaar. Onder één gedeelde nationalistische visie smeedde hij een coalitie tussen Sadristen, seculiere groepen en de Irakese communistische partij. Als tweede winnaar komt een alliantie van milities die tegen ISIS hebben gestreden, of althans de politieke tak van die milities. Varend op hun heldenstatus hebben deze pro-Iraanse partijen de meerderheid gewonnen in provincies als Basra.
De een wil een regering van technocraten
Deze uitslag is tekenend voor de overgangsfase waarin het land zich bevindt: iedereen in Irak is het er wel over eens dat er een einde moet komen aan het geweld, de corruptie en de vriendjespolitiek. De manier waarop wordt echter betwist. Een grote groep jongeren in het land roept al jaren, eigenlijk sinds het begin van de ‘Arabische Lente’, op om een eind te maken aan het sektarische systeem waarin etniciteit en religie alles bepalend zijn. Zij ijveren voor een politiek gebaseerd op inhoudelijke beleidsideeën en gelijk burgerschap ongeacht afkomst. Sadr en de zijnen hebben dezelfde visie, en jarenlange voorzichtige gesprekken hebben nu geleid tot een brede coalitie met de wens voor een technocratische regering – geleid door experts en niet de toevallige ‘grote mannen’ van stammen en sektarische groepen.
De ander zoekt naar bescherming in de eigen groep
Na jarenlang slecht bestuur, corruptie en oorlog zijn de meeste mensen het vertrouwen in de overheid volledig kwijt. Zij kijken voor bescherming juist naar de eigen groep, die ze het liefst sterk bewapend zien. Mede dankzij de – met name sjiitische – milities kon het Irakese leger uiteindelijk succesvol optreden tegen ISIS. Deze gewapende groepen boden werkeloze jongeren kansen op banen en op maatschappelijke waardering. Hun succes laat zien dat de sektarische visie op politiek nog steeds sterk is in Irak, ook onder jongeren. De komende periode van onderhandelingen, en de uiteindelijke regeringscoalitie zijn dan ook van essentieel belang voor de richting die het land de komende jaren op zal gaan.
PAX geeft jongeren kansen
PAX richt zich in Irak onder andere op jongeren die verandering willen. De afgelopen jaren heeft PAX jonge mannen en vrouwen meer vaardigheden gegeven om de zittende politieke garde met argumenten te bewegen een betere toekomst voor jongeren te maken. Maar ook in het beïnvloeden van het Nederlandse en internationale beleid ten aanzien van Irak, brengt PAX het perspectief van jongeren naar voren. De Nederlandse ambassade in Bagdad had er veel waardering voor. De onderzoeken van PAX zoals die over de inwoners van de Mosul provincie die verdreven werden door ISIS, hebben tot nieuwe inzichten geleid. Ook jonge onderzoekers krijgen kansen om hun talenten te laten zien. Lees hier meer over het programma ‘Wij zijn allemaal burgers’.
