Syriërs die naar landen in de regio zijn gevlucht leven daar onder steeds moeilijkere omstandigheden. Teruggaan naar Syrië is geen optie omdat het daar nog steeds niet veilig is. Dat is de conclusie van het eerste onderzoek naar Syrische vluchtelingen door de Refugee Protection Watch coalitie (RPW).
De RPW heeft enquêtes uitgevoerd onder honderden vluchtelingen in Libanon en persoonlijke gesprekken gevoerd met vluchtelingen die wél zijn teruggekeerd naar Syrië. Het resultaat is een grondig en verontrustend overzicht van de schrijnende situatie waarin de ongeveer 5,5 miljoen Syrische vluchtelingen in buurlanden leven. De RPW beveelt EU-lidstaten, de EU zelf en regeringen in de regio aan om dringend actie te ondernemen.
“Dit onderzoeksproject is een van de enige initiatieven die de situatie systematisch heeft kunnen documenteren voor een deel van het kleine aantal vluchtelingen dat – ondanks de gevaren – naar Syrië is teruggekeerd”, zegt Pim Gerritsen, Midden-Oosten projectleider van vredesorganisatie PAX.
Het onderzoek bestond uit twee rondes van persoonlijke interviews met vluchtelingen die waren teruggekeerd naar twee door de regering gecontroleerde gebieden in Syrië. De vluchtelingen waren ten minste een jaar voor hun terugkeer in Libanon geweest. Daarnaast werden vier online enquêtes gehouden onder vluchtelingen in Libanon.
Nauwelijks water en medische zorg
Uit het onderzoek blijkt dat terugkeerders zich niet veilig voelen en vooral mannen vrezen om zomaar opgepakt en opgesloten te worden. Terugkeerders lijden onder werkloosheid, armoede en honger. Ook is er nauwelijks toegang tot elektriciteit, water en medische zorg.
Een man die is geïnterviewd voor het rapport (de RPW publiceert geen namen omwille van de veiligheid van de deelnemers) die terugkeerde naar Oost-Ghouta zegt: “Ik voel me niet veilig door de aanwezigheid van het leger en de veiligheidstroepen overal in onze stad. En door de aanwezigheid van mensen die door het regime zijn aangesteld om burgers op te sporen en dit door te spelen aan de legerofficieren.”
Behoefte aan duurzame oplossingen
De RPW-studie concludeert dat vluchtelingen uit Syrië geen kans zien op een duurzame oplossing. Ze hebben geen zicht op een betere toekomst en de omstandigheden om hen heen verslechteren snel. Ook de omstandigheden in Syrië zijn niet bevorderlijk voor een veilige en waardige terugkeer.
De internationale gemeenschap en de lokale autoriteiten moeten dringend actie ondernemen om de snel verslechterende situatie van de ontheemden in Syrië aan te pakken. Daarbij moeten vluchtelingenorganisaties, internationale instellingen en donoren zorgen voor duurzame oplossingen voor ontheemde Syriërs.
Refugee Protection Watch coalitie
De Refugee Protection Watch (RPW) is een coalitie die in 2019 is gevormd door ALEF – Act for Human Rights, Basmeh en Zeitooneh, PAX, Upinion en 11.11.11. Het brengt de sterke punten en ervaringen samen van Libanese, Syrische en Europese organisaties die werkzaam zijn op het gebied van mensenrechten, vredesopbouw, ontwikkeling en humanitaire hulp, evenals een sociale winstonderneming (Upinion) die gespecialiseerd is in het verzamelen van digitale gegevens onder (vluchtelingen)gemeenschappen.
Sinds 2019 doet de RPW onderzoek en belangenbehartiging naar beschermingsvraagstukken waarmee Syrische vluchtelingen in Libanon worden geconfronteerd, en over de voorwaarden voor een veilige, vrijwillige, geïnformeerde en waardige terugkeer naar Syrië.
Dit rapport is het eerste in een reeks andere monitoringverslagen die twee keer per jaar zullen worden gepubliceerd in de periode 2020-2021
Lees hier het volledige rapport Trapped in between Lebanon and Syria.