PAX was vandaag op het Plein in Den Haag om aandacht te vragen voor de hoop op vrede en beëindiging van het geweld tegen burgers in Syrië. Wij herdachten de meer dan 200.000 Syriërs die de afgelopen drie jaar zijn omgebracht. Wij roepen Rusland en Iran op de Syrische regering niet langer te steunen. Mathieu Hermans sprak tijdens de aangrijpende herdenking over de omgekomen partners van PAX en de vredesactivisten die hun leven gaven voor hun ideaal, een vreedzaam Syrië.
Vrede
Om vrede in de wereld te hebben
Moeten de volken in vrede leven
Om tussen de volken vrede te hebben
Moeten de steden niet tegen elkaar opstaan.
Om vrede in de steden te hebben
Moeten de buren elkaar verstaan
Om vrede tussen de buren te hebben
Moet er vrede heersen in huis.
Om thuis vrede te hebben
Moet je hem vinden, in je eigen hart.
Deze woorden van Lao Tsé kwamen bij me op, toen me gevraagd werd hier vandaag te spreken.
Vrede in de wereld, vrede in Syrië, vrede in je eigen huis, vrede in je eigen hart. Overal waar wij als PAX werken aan vrede doen we dat samen met de mensen die daar leven, die niet berusten in haat, wantrouwen en conflict. Onze partners, moedige activisten die het gevaar, de kogels, de vallende bommen trotseren, en te midden van alle geweld vasthouden aan de vrede in hun hart. En opstaan om die vrede te behouden, terug te brengen, terug te veroveren op de krachten van angst, haat en dood.
Soms betalen zij daarvoor een hoge prijs, soms de hoogste. Vandaag gedenken wij pater Frans van der Lugt, in April dit jaar gedood door gewapende mannen in Homs. Hij leefde temidden van zijn parochianen, in een stad onder beleg, door Assad gebombardeerd en langzaam uitgehongerd, maar weigerde zijn plek te verlaten. Dit zijn mijn mensen, dit is mijn opdracht, met hen te zijn, samen, in dit moeilijke uur.
Wij gedenken Dr. Adnan, oprichter van onze partnerorganisatie Aidoun, die zich inzette voor de Palestijnse vluchtelingenkampen in Syrië, met het uitbreken van de burgeroorlog overstroomd door Syrische ontheemden. Zijn wijk – Qaboun, aan de rand van Damascus – werd belegerd door Assad. Hij was hartpatiënt en had dringend medische zorg nodig. Maar hij weigerde te gaan, wilde bij zijn mensen blijven. Ik heb één keer eerder in mijn leven moeten vluchten – in 1948, verjaagd uit wat nu Israël heet – en ik ga niet nog een keer. Hij was hartpatiënt, had dringend medische zorg nodig, maar die was er niet meer, temidden van de verwoesting. Hij stierf.
Wij gedenken het vriendinnetje van Sham Antaki, dochtertje van onze partner Lana Antaki, van Maaber, 14 jaar jong. Begin dit jaar liepen de meisjes in het centrum van Damascus toen een mortiergranaat insloeg vlakbij, vermoedelijk afkomstig van de rebellen. Sham raakte ernstig gewond, haar vriendinnetje was op slag dood.
En wij denken aan dierbare, moedige partners die verdwenen zijn en waarvan wij het lot niet kennen: Firas al-Hajj Saleh uit Raqqa, die met ons zou gaan werken in Tal Abyad. In juni 2013 ontvoerd door IS en sindsdien spoorloos. Samar Saleh, van onze partner Kesh Malek uit Aleppo, ook ontvoerd vorig jaar en sindsdienverdwenen. En Razan Zeitouneh, mensenrechtenadvocate met wie wij werkten, vorig jaar december gekidnapped in Douma, een buitenwijk van Damascus.
De doden, de verdwijningen, de bommen, het geweld in Syrië, wanneer gaat het stoppen?
Doodse straten, skeletten van huizen, huizen waarin gezinnen leefden, lief hadden, droomden. Nu leeg, verstomd,weggeblazen, puin, verbrokkelde muren, straat na straat na straat. In mei 1940 gebeurde het dichtbij, in Rotterdam, 14 mei ’s middags, dood en verderf vanuit de lucht, in minder dan één uur, 80.000 mensen dakloos, honderden doden. Wanhoop en verbijstering, de schreeuw van Zadkine – het monument – beeldt het uit: DIT NOOIT MEER!
Maar het gaat door – as we speak – wat verder van ons bed. Dezelfde verschrikkelijke beelden, zoals eergisteren op het journaal, Sander van Hoorn door het verwoeste hart van Homs, puin, verwoesting, straat na straat na straat, eindeloos. Rotterdam 1940 is in Syrië overal, en het gaat maar door. Hoe lang nog, hoeveel doden moeten er nog vallen? Pater Frans, Dr. Adnan, Firas, Samar, Razan, onze partners, onze vrienden, zij streden tegen de haat, tegen de oorlog, voor de vrede. Wij staan hier vandaag, denken aan hen, en gesterkt met de overtuiging en de kracht waarmee zij streden, schreeuwen wij het uit, zoals Zadkine. Tegen hen die de bommen gooien, tegen hen die de bommen leveren, en tegen hen die toekijken, dit kunnen stoppen maar het laten gebeuren:
STOP het geweld tegen onschuldige burgers, stop het NU. Laat er vrede zijn in de wereld, laat er vrede zijn in Syrië, laat er vrede zijn in uw hart, zoals Lao Tsé ooit schreef.
Mathieu Hermans
Teken het condoleanceregister en laat zien dat je de Syriërs niet vergeten bent.