Vorig jaar demonstreerden PAX, Amnesty en Het Syrisch Comité bij de Russische ambassade. De leus: Stop bommen op burgers in Aleppo! Burgers in Aleppo zaten in de val en werden gebombardeerd door het Assad regime en bondgenoten Rusland en Iran. Vandaag zitten burgers opnieuw in de val, maar nu in Raqqa en degenen die burgers bombarderen, zijn niet meer alleen het Assad regime en Rusland maar vooral de anti-ISIS Coalitie. Voor de slachtoffers maakt het geen enkel verschil wie de bommen gooit. De gevolgen zijn hetzelfde. Daarom moeten we ons weer uitspreken: Stop bommen op burgers!
Woedend waren we vorig jaar over het lukrake schieten op burgers, over de doden en gewonden. Aleppo werd vanuit de lucht bestookt door de Russische en Syrische luchtmachten en vanaf de grond belegerd en aangevallen door een verzameling legers en milities. Bij de bombardementen werden wapens als fosfor gebruikt.
Gek werden we ervan dat niemand iets zei te kunnen doen om de mensen in Aleppo te beschermen. Niet tegen de bommen en niet tegen de milities die, nadat de bevolking murw gebombardeerd was, de stad introkken om het karwei af te maken.
Machteloos voelden we ons tegenover het cynisme waarmee het moorden tegelijkertijd werd ontkend, weggemoffeld dan wel werd goedgepraat. Het ging namelijk om een oorlog tegen “IS en terroristen”.
Dat was vorig jaar. De Russische bombardementen zijn gestopt en het is nu de coalitie die oorlog voert tegen IS en hun zogenaamde kalifaat. Met succes, want Mosul is gevallen en de verwachting is dat binnenkort de “hoofdstad” van het kalifaat, Raqqa, zal worden heroverd door een verbond van Syrische en Koerdische strijdgroepen, de coalitie, en Amerikaanse grondtroepen.
Verschillende oorlogen, verschillende legers, maar uiteindelijk vergelijkbare tactieken en in ieder geval eenzelfde resultaat: vernietigde steden, honderdduizenden vluchtelingen en grote aantallen burgerslachtoffers.
In juni maakte Human Rights Watch melding van het gebruik van witte fosforgranaten in drukbevolkte gebieden in Syrië en Irak. Onder andere in Mosul en Raqqa. Deze wapens zorgen voor onblusbare branden. Witte fosfor brandt in op de huid en blijft net zo lang branden tot het geen zuurstof meer krijgt. Wanneer witte fosfor wordt ingezet in steden is het risico groot dat burgers het slachtoffer worden.
Op 11 juli publiceerde Amnesty International het rapport “At any cost” (tegen elke prijs) over de oorlog tegen IS in Mosul. IS maakt zich in deze strijd op grote schaal schuldig aan het plegen van mensenrechtenschendingen, zoals het inzetten van burgers als ‘levend schild’. De lokale milities op de grond begaan eveneens grove mensenrechtenschendingen. En ook de coalitie maakt zich volgens Amnesty wellicht schuldig aan oorlogsmisdaden en doet in ieder geval te weinig om de burgerbevolking te beschermen of te ontzien.
Volgens de organisatie Airwars, die de coalitie tegen IS op de voet volgt, vallen er op dit moment in Syrië en Iraq meer doden door de coalitie (en de daaraan verbonden milities), dan door het Syrische en Russische leger samen. Net als vorig jaar in Aleppo worden burgers weer niet ontzien en niet afdoende beschermd, of zelfs bewust tot doelwit gemaakt door de milities op de grond. Nogmaals: deze milities in Syrië en Irak kunnen opereren onder de paraplu van de luchtmacht en artillerie van de coalitie.
Burgers in Mosul en Raqqa moeten beschermd worden. Tegen de misdaden van IS maar ook tegen de misdaden en het geweld van de milities op de grond. Nu kunnen ze geen kant op. Burgers zouden ten minste een veilige uitweg moeten hebben. Zonder zelf de meest basale mensenrechten te respecteren, bezondigen we ons aan dezelfde misdaden als terroristen. Watis het verschil tussen ‘hun’ bommen of ‘onze’ bommen op onschuldige burgers?
Als IS wordt bestreden, zonder dat het oorlogsrecht wordt gerespecteerd zal dat een averechts effect hebben, dan worden de zaden geplant voor nieuwe conflicten.
Door te zwijgen maken we blijkbaar onderscheid tussen ‘hun’ en ‘onze’ bommen. Voor een dode burger en zijn of haar familie maakt het echt niets uit wie de bommen wierp. Geweld tegen burgers is nooit acceptabel. Niet in Aleppo, niet in Mosul en Raqqa of op welke plaats dan ook. Daarom nu weer: “Stop de Bommen op burgers”.