Ondanks alle tegenslagen en tegenwerking geven Syrische vreedzame activisten hun strijd voor een vrij en democratisch Syrie niet op. Onlangs organiseerde PAX in de Turkse stad Gaziantep een bijeenkomst voor vreedzame activisten uit het Noorden van Syrie. Een aantal van hen wordt ondersteund via Adopt a Revolution. De risico’s waar ze aan worden blootgesteld zijn enorm. Toch peinzen ze er niet over te stoppen. “Ik heb gewoon plezier in wat ik doe”, zegt Samer uit Manbej. Ook Basem en Zaid uit Aleppo hebben duidelijk plezier in wat ze doen. Ze vertellen met grote gebaren en schittering in hun ogen over de school die hun groep Kesh Malek runt en over hun nieuwe plan voor een campagne om de presidentsverkiezingen te boycotten.
De grens over komen naar Turkije is niet altijd eenvoudig. Met name de activisten uit de Koerdische gebieden hebben problemen om de grens naar Turkije over te komen. Legaal kan dat niet. Dus doen ze het illegaal. Maar dat betekent wel dat er regelmatig mensen door de Turkse grensbewaking worden opgepakt. Zo ook Haval, een van de activisten uit Qamishli die naar onze bijeenkomst kwam. De Turkse autoriteiten pakten hem zijn tas met kleren af. Dina, een activiste uit Hassakeh, gaat een nachtelijke rit maken om ’s ochtends vroeg de grens over te kunnen gaan terug naar huis. Dat ze dat in haar eentje wil gaan doen lijkt ons niet zo’n goed idee. Collega Abed staat erop dat ze twee dagen wacht tot een paar andere activisten dezelfde reis gaan maken. Amal van de Vrouwen voor Vrede groep uit Saraqeb vertelt nadat ze weer veilig thuis is aangekomen dat ook zij en haar collega bij de grens zijn tegengehouden. Uiteindelijk zijn ze via een smokkelroute weer Syrie ingekomen.
De activisten uit Aleppo leven dagelijks in gevaar omdat het Assad-regime de wijken onder oppositiecontrole bombardeert met zogenaamde vatenbommen, vaten vol met TNT en ijzerafval. Wanneer we een overzicht maken van wat de groepen nodig hebben om hun werk te versterken, geven ze aan “Capaciteitsopbouw en luchtafweergeschut” nodig te hebben. Het Vrije Syrische Leger in Aleppo heeft de radicale groep Daesh weten te verdrijven, maar wel nadat tientallen journalisten en activisten zijn ontvoerd. Niemand weet waar ze worden vastgehouden en of ze nog in leven zijn. Maar ook de meer gematigde gewapende groepen maken het activisten lastig. Marcell Shehwaro werd door Jaish al-Mujahedin in Aleppo opgepakt omdat ze weigerde een hoofddoek op te doen. Osama Hussein, hoofd van de lokale raad van Saraqeb, werd ook door een lokale gewapende groep ontvoerd. Na zijn vrijlating kondigde hij zijn aftreden aan.
Activisten uit Raqqa en Manbej, een plaats vlak bij de Turkse grens, zijn in levensgevaar sinds Da’esh ofwel de Islamitische Staat van Irak en Syrie hun plaatsen veroverde. Seculiere activisten staat op de dodenlijst van deze groep. Samer, een jonge activist uit Manbej, zit daarom al een tijdje in Turkije. Zijn collega Muhannad uit Raqqa besluit ook om na deze bijeenkomst niet meer terug te gaan naar Raqqa, het is te gevaarlijk. Samer is een jongen van begin 20. Hij heeft in Manbej een civil society centrum opgericht, een plek waar activisten elkaar kunnen ontmoeten en activiteiten kunnen organiseren. Hij heeft daarnaast ook een bloedbank opgezet, is actief geweest in de lokale raad, een groep vrijwilligers die de taken van de gemeente overnamen nadat het Assad-regime verdreven werd uit de stad, en heeft gewerkt als verslaggever voor Arabische nieuwszenders. “Ik voel me zo leeg sinds ik weg ben”, zegt hij terwijl we aan een waterpijp zitten. Op mijn vraag wat hem ertoe bracht actief te worden, ondanks alle gevaren, legt hij uit: “Erop uit gaan om te filmen, prachtig is dat. Ik heb gewoon plezier in wat ik doe.”
Tijdens onze bijeenkomst horen we dat twee mensen van het Mandela House in Qamishli zijn opgepakt door de PYD, de Koerdische partij die de stad onder controle heeft, terwijl hun collega bij ons in Gaziantep zit. Dat gebeurde tijdens hun Lentefestival, waarbij ze de verschillende bevolkingsgroepen met elkaars cultuur willen laten kennismaken.
Alle spanningen gaan de activisten niet in hun koude kleren zitten. De meest verschrikkelijke verhalen worden met een brede glimlach op het gezicht verteld; “Zo triest dat het grappig is” is een veelgebruikte term. Tijdens onze bijeenkomst worden heel wat pakjes sigaretten weggerookt. Haval vertelt dat hij door alle stress last heeft van zijn zenuwen “Ik heb altijd hoofdpijn en buikpijn en kan niet meer goed nadenken”, zegt hij.
Ondanks alle tegenslagen en bedreigingen gaan de activisten door, ze peinzen er niet over ermee op te houden. PAX steunt ze via Adopt a Revolution en andere projecten om hun droom waar te maken: In vrede en waardigheid te leven in een vrij en democratisch Syrie.
*Om veiligheids- en privacyredenen zijn gefingeerde namen gebruikt.
