Meer dan twaalf jaar oorlog heeft waterbronnen in Syrië ernstig aangetast. Dat heeft grote gevolgen voor mensen, hun levensonderhoud en ecosystemen. Een voorbeeld van zo’n getroffen watervoorziening is de Orontes – de op een na grootste rivier van het land – en zijn stroomgebied in het westen van het land. Miljoenen mensen zijn afhankelijk van deze rivier. In het rapport, Thirst for peace, onderzoeken we hoe de oorlog de beschikbaarheid en kwaliteit van water in het afgelopen decennium heeft verslechterd en de effecten van klimaatverandering heeft versterkt. De studie presenteert een uitgebreide analyse van verschillende waterproblemen met behulp van open-sourcedata en remote sensing. Daarnaast komen we met aanbevelingen voor de internationale gemeenschap om de uitdagingen rondom wateronzekerheid in het Orontes-bekken aan te pakken en de toegang tot water, waterbeheer en sanitaire voorzieningen voor getroffen gemeenschappen te verbeteren.
PAX presenteert dit nieuwe rapport op de International Day for Preventing the Exploitation of the Environment in War and Armed Conflict om nogmaals te onderstrepen dat gevolgen van gewapend conflict op het milieu enorm zijn. Watervoorraden en infrastructuur zijn zeer kwetsbaar voor oorlogsschade. Denk bijvoorbeeld aan verontreiniging of uitputting van waterbronnen als gevolg van gevechten, het uitblijven van milieubeheer in een oorlogssituatie, de vernietiging van cruciale waterinfrastructuur of het gebruik van water als wapen door strijdende partijen. Syrië kampte al voor de volksopstand in 2011 met milieuproblemen, waaronder wateronzekerheid, maar de daaropvolgende oorlog heeft grote gevolgen gehad voor de watervoorraden en het waterbeheer.
Hoewel problemen met wateronzekerheid in het oosten van Syrië goed gedocumenteerd zijn, is er minder bekend over water en leven, levensonderhoud en ecosystemen in het westen van Syrië, vanwege beperkte toegang voor internationale media, humanitaire en maatschappelijke organisaties tot de regio. Dat geldt zowel voor de door het regime als door rebellen gecontroleerde gebieden.
De oorzaak en gevolg in het stroomgebied van de Orontes
Gebaseerd op open-sourceonderzoek en getuigenissen van de lokale bevolking, verzamelden we bewijzen voor uiteenlopende conflict gerelateerde kwesties die bijgedragen aan wateronzekerheid in de regio. Dit varieert van waterverontreiniging door industriële locaties in Homs en Aleppo, inadequate waterinfrastructuur in Idlib, illegale bronboringen en de impact van ontheemde gemeenschappen op het waterverbruik. Verslechterende waterkwaliteit, -kwantiteit en -toegankelijkheid hebben geleid tot ecosysteemdegradatie, achteruitgang van de landbouw en gezondheidsproblemen bij zowel lokale gemeenschappen als intern ontheemden.
‘Veel van de waterinfrastructuur in het stroomgebied van de Orontes, waaronder die voor rioolwaterzuivering, is niet-functioneel vanwege conflictgerelateerde schade, plundering van pompen en een gebrek aan personeel en onderhoud,’ vertelt Marie Schellens, geoanalist bij PAX, ‘Gecombineerd met het gebrek aan regelgeving voor de lozing van industrieel en huishoudelijk afval, draagt dit in hoge mate bij aan de gevaarlijk lage kwaliteit van het Orontes-water.’
Aanbevelingen voor beter beleid
Een goed begrip van de aard en gevolgen van wateronzekerheid in deze regio is cruciaal voor het ontwikkelen van betere manieren om de getroffen gemeenschappen te helpen. PAX heeft het afgelopen decennium onderzoek en belangenbehartiging geleid rond de milieu-aspecten van oorlog en we hoe de impact op levens, bestaansmiddelen en toekomstige generaties in conflictgebied kunnen minimaliseren. Dit nieuwe rapport is bedoeld om inzicht te bieden en concrete aanbevelingen te doen aan overheden, ontwikkelingsagentschappen, humanitaire en vredesopbouwende organisaties die in Syrië werken, zodat zij beleid kunnen ontwikkelen dat de watergerelateerde problemen het hoofd kan bieden.
PAX roept alle partijen die actief zijn in de regio op om wateronzekerheid prioriteit te geven en verdere schade aan watervoorraden en -infrastructuur te voorkomen. Als lid van de Global Alliance to Spare Water from Armed Conflicts onderstrepen we het belang van betere bescherming van zoetwater en aan water-installaties in conflictgebieden. Ten slotte benadrukt dit rapport de noodzaak om de onderhandelingen voor een politieke oplossing in Syrië nieuw leven in te blazen. Dit is cruciaal om verdere achteruitgang van watervoorraden te voorkomen en milieubeheer in de regio te herstellen.
