‘Stel ik ben een mitrailleur, welke reis leg ik dan af?’ vraagt moderator Coco Peet. Het publiek in de IJ-zaal barst massaal in lachen uit. De zaal is afgeladen vol, net als alle andere zalen in Pakhuis de Zwijger tijdens de Nacht van de VN. Jongeren vanuit heel Nederland zijn vanavond samen gekomen om mee te denken over grote internationale uitdagingen van deze tijd. Van vrouwenrechten tot conflictonderhandelingen en biodiversiteit tot wapenhandel. Frank Slijper, expert internationale wapenhandel bij PAX, en Sabine Visser, clustercoördinator wapenexportcontrole bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken, geven samen de workshop over wapenhandel: ‘oorlog als verdienmodel’.
Top tien wapenexporteurs
Door pakkende voorbeelden en discussie weten de sprekers het onderwerp wapenhandel bespreekbaar te maken. Het publiek is niet bang om kritische vragen te stellen. Toch lijken mensen verbaasd wanneer zij de cijfers onder ogen zien: Nederland staat in de top tien van grootste wapenexporteurs ter wereld en heeft een omzet van 5 miljard euro binnen de wapenindustrie. Rumoer gaat door de zaal wanneer mensen horen dat hun eigen Nederlandse bank, pensioenfonds of verzekeringsmaatschappij wordt genoemd als actieve investeerder in de wapenindustrie.
Frank Slijper voegt hieraan toe dat “Nederland heeft toegestaan om marineschepen te leveren aan de Emiraten”. Hij doelt hiermee op de twee Nederlandse patrouilleschepen die in 2017 werden geleverd door Damen Shipyards aan de Verenigde Arabische Emiraten. Volgens Slijper had de wapenexportvergunning voor die schepen nooit afgegeven mogen worden. De Nederlandse schepen zijn gebruikt voor een zeeblokkade voor de kust van Jemen die tot een humanitaire ramp leidde.
Onderdelen van wapens
Frank Slijper en Sabine Visser werken veel samen in hun dagelijkse werk, toch vertegenwoordigen zij verschillende sectoren en verschillende belangen. Sabine Visser benadrukt het belang van de export van wapens voor de Nederlandse industrie. Zij stelt dat het vaak civiele bedrijven zijn die innovatieve technologie ontwikkelen voor de export. Zij benadrukt het feit dat uit cijfers, die iedere maand door de Nederlandse overheid worden gepubliceerd, blijkt dat Nederland geen wapens levert aan landen waar deze kunnen worden ingezet voor mensenrechtenschendingen. Frank Slijper nuanceert dit beeld, de cijfers vertekenen volgens hem het ware beeld. Wanneer Nederland (onderdelen van) wapens levert aan landen zoals de VS betekent dit niet dat wij weten waar deze uiteindelijk terechtkomen.
Driekwartier is een te korte periode om het onderwerp van wapenhandel uitgebreid te bespreken. De moderator moet afronden terwijl verschillende mensen hun handen nog in de lucht steken. Zij sluit af met de oproep aan jongeren om hun banken, pensioenfondsen en verzekeringen te checken en zich af te vragen of zij met bedrijven die investeren in de wapenindustrie in zee willen. PAX voegt hieraan toe: check je overheid! Vraag om transparantie over de Nederlandse wapenhandel.
Samen met NJR, Ministerie van Buitenlandse Zaken, Defensity College, Nederlandse Vereniging voor de Verenigde Naties, Clingendael, Oxfam Novib, Action Aid, 1%Club, Dreaming of Syria, WO=MEN, Tony’s Chocolonely, OneWorld, ONE en FreePressUnlimited organiseerde PAX de Nacht van de VN.
