Europa moet in lijn met de eigen principes inzetten op vrede. Veiligheid is daar onderdeel van, maar is niet genoeg. Nu de VS als bondgenoot wegvallen en de dreiging van autocratie (militair en politiek) toeneemt, is een geïntegreerd antwoord nodig. Ons doel moet vrede zijn. Wat daarvoor nodig is, is een politieke strategie die niet alleen rust op afschrikking, maar ook investeert in diplomatie, internationale samenwerking en democratische rechtsstaten.
De nieuwe NAVO-norm
Op 24 en 25 juni komen regeringsleiders uit Europa, VS en Canada bijeen voor de NAVO-top in Den Haag. Trump en Rutte hebben als grootste vraag op tafel gelegd welk percentage de nieuwe ‘NAVO-norm’ moet worden. Trump eist dat deze norm stijgt van 2 naar 5% van het BBP. Voor Nederland zou dat 55 miljard euro zijn, meer dan een verdubbeling van onze huidige uitgaven (22 miljard) aan Defensie. NAVO Secretaris-Generaal Mark Rutte valt Trump hierin bij, maar stelt voor 1,5% te reserveren voor investeringen in infrastructuur en andere zaken die indirect verbonden zijn aan het goed functioneren van Defensie. Alsnog zou ons defensiebudget (bij 3,5%) dan stijgen met 19 miljard euro. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt dit plan.
Niet blindstaren op percentages
Het politieke debat heeft zich echter te veel blindgestaard op deze percentages, in plaats van op de onderliggende vraag: wat is er nodig? De investering die nu wordt voorbereid is van dusdanige omvang dat die sterk bijdraagt aan een ongecontroleerde wapenwedloop. Dit zal wapenbeheersing moeilijker maken. Uiteraard legt de investering ook enorme druk op onze economie en overheidsuitgaven. Daarnaast vermindert deze enorme investering in Defensie onze capaciteit om de sociale, politieke en economische weerbaarheid te vergroten. En juist op die zwakte zetten andere landen, waaronder Rusland, de afgelopen jaren druk.
Europese Unie is aan zet
PAX erkent de noodzaak van investeringen in Defensie en veiligheid. Onder Trump zijn de VS niet langer een betrouwbare bondgenoot. De Europese Unie is aan zet om met andere Europese landen, waaronder Oekraïne, tot een eigen en inclusieve veiligheidsstrategie te komen. Die strategie moet nadrukkelijk onderdeel zijn van een bredere politieke strategie gericht op vrede. Bovendien is het van belang nu zo te investeren dat onze afhankelijkheid van de Verenigde Staten afneemt. Tenslotte moeten investeringen in onze veiligheid en vrede niet leiden tot minder vrede en veiligheid elders.
Daarom stellen wij een geïntegreerd veiligheidsbeleid voor, gefundeerd op de volgende vier pijlers:
Diplomatie en dialoog
- Investeer in diplomatieke capaciteit. Stel een EU-gezant voor Oekraïne aan.
- Herstel onze geloofwaardigheid als behartiger van het internationaal recht. Bijvoorbeeld door Israël veel krachtiger aan te spreken op diens talloze schendingen hiervan.
- Onderzoek actief de mogelijkheden voor dialoog met Rusland over wapenbeheersing en non-proliferatie.
Internationale samenwerking
- Investeer in eerlijke handelsrelaties.
- Investeer in ontwikkelingssamenwerking gericht op vredesopbouw, conflictpreventie en versterking van democratische rechtsstatelijke ontwikkeling. Europa zou voor vredesopbouw dezelfde ambitie moeten tonen als voor het investeren in Defensie.
- Blijf Oekraïne militair, politiek en humanitair steunen.
Democratie, rechtsstaat en sociale cohesie
- Erken dat hybride dreiging leidt tot het ondermijnen van de democratische rechtsorde en sociale cohesie.
- Versterk het weerstandsvermogen van Europese samenlevingen daartegen.
- Ondersteun en versterk democratische krachten wereldwijd, als tegenhanger tegen de concentratie van politieke, militaire, media en economische macht in de handen van autocraten en oligarchen.
Defensie en wapenbeheersing
- Verantwoorde investeringen in Defensie moeten primair gericht zijn op Europese autonomie, bescherming van burgers en het internationaal recht. Dat vraagt om strategische keuzes en geen ongefundeerde beslissing voor een 5%-norm.
- Waarborg bij investeringen in Defensie en de wapenindustrie een morele basis; voorkom de productie van verboden wapens als landmijnen, en de levering van wapens aan landen die mensenrechten schenden.
- Investering in Defensie moet gepaard gaan met goede democratische controle op de defensie-industrie en eisen aan die industrie om zich aan regels van verantwoord ondernemen te verbinden.
