Een PAX medewerker verbleef ruim een maand in Jeruzalem. Een uitgelezen kans om de sfeer te proeven in de aanloop naar de verkiezingen. Hij sprak met vooral jonge inwoners van Jeruzalem.
De verkiezingsuitslag is nog niet definitief op het moment van het schrijven van dit artikel, maar duidelijk is dat Benyamin Netanyahu voorlopig nog niet weg hoeft uit zijn ambtswoning. Ook in de komende jaren zal hij premier van Israël blijven. Hij heeft zich al verzekerd van de steun van partijen die opkomen voor de belangen van orthodox-Joodse stemmers en een paar kleinere rechtse en joods-nationalistische partijen die onder andere delen van de Westelijke Jordaanoever definitief willen annexeren.
Annexatie Golan
In de aanloop naar de verkiezingen liet Netanyahu zich vooral zien als een politiek leider die goede banden heeft met zowel de Russische president Putin als de Amerikaanse president Trump. Netanyahu kreeg Trump zover dat hij vlak voor de verkiezingen de Israëlische annexatie van de Golan Hoogvlakte bekrachtigde. Daarmee braken de Verenigde Staten de internationale regel om eenzijdige landannexaties nooit goed te keuren. Dit kwam na de eerdere Amerikaanse beleidswijzigingen, zoals de verplaatsing van de ambassade naar Jeruzalem en het stopzetten van hulp aan Palestijnse vluchtelingen.
Jonge kiezers
Netanyahu’s rivaal, Benny Ganz, ging in de afgelopen weken op tournee in Israël zelf. Hij presenteerde zich als de man die met al zijn militaire ervaring voor absolute veiligheid zou kunnen garanderen. Ganz was het alternatief voor een premier tegen wie een aantal corruptieonderzoeken lopen. “Met Ganz heb ik weinig, maar hij leek de enige die Netanyahu zou kunnen onttronen”, stelt de Joodse Israëliër Gilad. Uiteindelijk zou Ganz evenveel zetels behalen als Netanyahu. Zijn stemmen gaan ten koste van partijen in het midden of aan de linkerkant. Dus zal niet in staat zijn om een meer gematigde regeringscoalitie te vormen. Extreem laag was de opkomst onder de 20% Palestijnen met een Israëlisch paspoort. Zij hebben nauwelijks vertrouwen dat hun belangen in het Israëlische politieke en rechtssysteem nog gewaarborgd zullen zijn. “Niet stemmen is voor ons een manier om ons protest tegen het systeem te laten horen”, aldus de Palestijnse Yara. Afgelopen zomer een wet aangenomen waarin staat dat in Israël alleen het Joodse volk recht heeft op zelfbeschikking en dat het stimuleren van Joodse nederzettingen een nationale waarde is. Wat ook niet hielp is de interne strijd en verdeeldheid tussen de Arabische politieke partijen.
Verdeeldheid
De verkiezingsresultaten laten een diep verdeelde samenleving zien waarin een groot deel van de Joodse kiezers na jaren Netanyahu verandering wil en waarin veel Palestijnse inwoners het hele systeem de wacht aanzeggen. Tegelijkertijd heeft Netanyahu een stevig mandaat gekregen om zijn verkiezingsbeloftes uit te voeren. Een daarvan was de officiële annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever. Daarmee zou Netanyahu officieel bevestigen wat in de praktijk al jaren gaande is. Israël breidt de controle over en aanwezigheid in de Westelijke Jordaanoever steeds verder uit. Met een officiële annexatie in het vooruitzicht, is het de hoogste tijd dat Europese landen niet meer wachten op de Verenigde Staten en een eigen lijn uitzetten om de stapsgewijze toe-eigening van de Bezette Palestijnse Gebieden actief tegengaan.
Lees in deze blogserie uit 2018 wat jonge mensen in Jeruzalem denken.