‘Toen ik het hoorde, schoot ik even vol’, zei een collega. Gisteren kreeg ICAN de Nobelprijs voor Vrede: de erkenning van de jarenlange lobby voor een wereldwijd verbod op kernwapens. Een paar van PAX collega’s zijn leidende krachten binnen ICAN. Collega’s die ik eigenlijk vooral ken van vlogs uit de wandelgangen bij de VN; van hun afwezigheidsberichten omdat ze weer eens midden in een lobbybezoek of een lezing zitten; van hun herhaalde oproepen om in actie te komen tegen kernwapens. Collega’s die ik bewonder en die samen met heel veel vrijwilligers in en buiten Nederland en samen met activisten van andere ICAN-lidorganisaties keihard gelobbyd hebben voor het internationale verdrag tegen kernwapens, waarvan de VN op 7 juli 2017 de tekst vaststelde. Dat de Nobelprijs die inzet nu erkent en waardeert is meer dan terecht. Vooral omdat #kernwapensdewerelduit misschien wel de belangrijkste hashtag is nu we in ‘de stilte voor de storm’ zitten en Trump en Kim Jong-un elkaar met vuur en vernietiging dreigen.
Deze Nobelprijs voelt tegelijkertijd ook als een erkenning van het bredere burgerverzet tegen kernwapens dat al veel langer gaande is. Ik moest vrijdag bij de bekendmaking ook denken aan de Hiroshima-overlevenden die zich al jaren inzetten tegen kernwapens; aan mijn ouders die in de jaren 80 protesteerden tegen kruisraketten; aan die vastbesloten activisten die al die tijd bij Volkel zijn blijven protesteren tegen de daar opgeslagen kernwapens; aan die meer dan 45.000 mensen die in 2015 meededen aan burgerinitiatief Teken tegen kernwapens en zo de Tweede Kamer overhaalden om de regering te dwingen mee te onderhandelen over een kernwapenverbod.
Los van het belang van de strijd tegen kernwapens, bewijst deze Nobelprijs voor mij ook dat burgers samen echt een politieke omslag kunnen afdwingen. Toegegeven: het is een hele lange weg. Een weg waar veel mensen voor nodig zijn. De tegenkrachten zijn groot, maar als je als burgers echt betrokken bent, sta je niet machteloos. En dan niet dat betrokken burgerschap van het nieuwe Kabinet Rutte 3, dat wil dat we het volkslied zingend onze maatschappelijke dienstplicht doen. Maar het burgerschap dat begint bij het besef dat dit onze wereld is en haar toekomst onze toekomst. En dus kunnen we politieke beslissingen niet klakkeloos aan anderen overlaten. Ook niet aan de overheid. Dus dan maar weer kritisch aan de slag. Bijvoorbeeld door de coalitieonderhandelaars per mail op te roepen om het ondertekenen van het kernwapenverbod in het regeerakkoord op te nemen.
