“Niet alleen kogels doden ons. Onverschilligheid doet dat ook.” Dat zegt Mayerliss Angarita, één van de vele vrouwen die zich in Colombia inzetten voor vrede.
Ze doelt op de onverschilligheid over het geweld dat zich tijdens gewapende conflicten specifiek op vrouwen richt. En op de onverschilligheid die er voor zorgt dat vrouwen vaak ontbreken tijdens vredesbesprekingen. Terwijl vrouwen juist een grote rol spelen bij het beslechten van conflicten binnen en tussen gemeenschappen.
Hoe kan er aan vrede gewerkt worden als de hoop, de angst, de behoeften, de belangen, de capaciteiten van de helft van de bevolking niet gerepresenteerd zijn? Daar is onderzoek naar gedaan. Vredesakkoorden die zonder betrokkenheid van vrouwen tot stand komen zijn minder duurzaam. Vredesonderhandelingen waarin ook vrouwen participeren blijken 35 procent meer kans van slagen te hebben.
Gendersensitief
Wie aan vrede wil werken moet dus juist verschillig zijn voor het onderscheidende perspectief en ervaringskader dat vrouwen en mannen hebben. Gendersensitief noemen we dat. Daarom werkt PAX in veel conflictgebieden intensief samen met zowel mannen als vrouwen. Vrouwen zijn vaak uitstekende bruggenbouwers. Zoals de moedige Grace die in Zuid-Soedan op haar motor slachtoffers van seksueel geweld door soldaten bezoekt en ondersteunt. “Ik ken geen angst. Ik ben niet bang om te zeggen wat ik vind. Ik praat met iedereen en ik luister naar iedereen.” Of de onverschrokken Surood die zich in Irak inzet voor vrouwen die door de politie zijn uitgebuit, mishandeld of verkracht. “Elk slachtoffer kan een held worden”, zegt Surood. Of Amal die zich als coördinator van een netwerk van vrouwen in Irak inzet voor de rechten en invloed van vrouwen. “Ik wil slachtoffers van seksueel en gender gerelateerd geweld verdedigen en beschermen. Ik heb het recht om te leven in een vrije en veilige omgeving, als vrouw en als mens.”
De gender gerelateerde ervaringen van onrecht, marginalisering en vernedering die vrouwen en mannen ervaren kunnen zowel de drijfveren en de gevolgen van gewapende conflicten zijn. Als we ons willen inzetten voor een inclusieve en vreedzame samenleving dan zullen we ons daarvan meer bewust moeten zijn. Dan moeten we genderverschillig zijn.