De afgelopen maanden heeft een consortium van maatschappelijke organisaties, waaronder PAX, gesprekken gevoerd met het Ministerie van Defensie over de schadelijke (directe en indirecte) gevolgen voor onschuldige burgers tijdens militaire missies. Nu dit zogenaamde Roadmap-proces ten einde loopt , zal de defensiestaf aanbevelingen moeten doen aan de minister om het beleid inzake transparantie en het beperken van civiele schade tijdens missies te verbeteren.
De noodzaak voor overleg tussen het ministerie en maatschappelijke organisaties diende zich aan in de nasleep van ‘Hawija’. Na berichtgeving van NRC en NOS en de daaropvolgende parlementaire debatten werd duidelijk dat een Nederlands bombardement – uitgevoerd in het kader van de door de VS geleide Internationale Coalitie tegen ISIS op een ISIS-munitiefabriek in Hawija, Irak ,in juni 2015 aan ten minste 70 burgers het leven had gekost. Toch duurde het ruim vier jaar voordat de Tweede Kamer werd geïnformeerd over dit grote aantal burger slachtoffers. In reactie hierop besloot minister Bijleveld in 2019 het beleid aangaande burger slachtoffers te her zien.
Op 29 mei 2020 publiceerden Airwars, Amnesty Nederland, Center for Civilians in Conflict (CIVIC),Open State Foundation, PAX en het Intimacies of Remote Warfare Program van Universiteit Utrecht een zogenaamde Roadmap voor het Ministerie van Defensie. Deze organisaties, gespecialiseerd in transparant rapporteren, het doen van onderzoek in het veld, evalueren en de mitigatie van burgerleed tijdens oorlogsmissies, boden het ministerie hun expertise aan over de wijze waarop Nederland rapporteert en verantwoording aflegt over civiele schade als gevolg van militaire inzet.
Aanbevelingen voor de minister
Zij richtten zich daarbij op de vraag hoe transparantie over burger slachtoffers kan worden verbeterd en hoe voorwaarden kunnen worden geschapen voor een betere integratie van evaluatie en mitigatie van burgerleed in de Nederlandse militaire inzet. Na de laatste van vier interactieve sessies met het ministerie te hebben afgerond, hebben defensiemedewerkers toegezegd de resultaten van deze “Roadmap-sessies” te gebruiken om beleidsaanbevelingen te formuleren die aan de minister zullen worden voorgelegd. Het gaat hierbij zowel om maatregelen op korte termijn, alsook om maatregelen die mogelijk nader overleg met een delegatie van consortium leden en/of andere organisaties vergt.
PAX verwacht dat het ministerie de komende weken en maanden op basis van deze aanbevelingen een aantal beleidsveranderingen zal doorvoeren . Al met al zijn onze aanbevelingen gericht op het verbeteren van de Nederlandse beleidspraktijk om zo een betere bescherming van burgers te realiseren bij toekomstige militaire inzet. Daarnaast richten de aanbevelingen zich op het transparanter delen van informatie over burgerleed.
Klik hier voor een overzicht van de belangrijkste aanbevelingen