Bij het overlijden van Leon Wecke deze week moeten al snel de eretitels om de voorrang vechten. De aartsvader van de vredesbeweging, kritisch kompas, inspiratiebron, een dwarsdenker, markante persoonlijkheid, strijdlustig, onconventioneel en gewoon een aimabel mens.
Leon Wecke maakte als twaalfjarige jongen de slag om Arnhem mee. De indruk heeft zijn leven bepaald. Bij Leon Wecke ging het ergens over. Er waren er weinig die met humor en beeldspraak zaken zo scherp en kritisch aan de kaak konden stellen. Hij was een markante verschijning en een creatieve geest. Wie een bezoek bracht aan het Centrum voor Internationaal Conflict – Analyse & Management (CICAM), kon daar Leon tot enkele weken terug nog aantreffen en met blijvend ontzag zijn kamer zien uitpuilen van geleerdheid. Er was nog nauwelijks plek om ergens te kunnen zitten. Hij moet een feilloos geheugen hebben gehad.
Protest tegen kernwapens
Hij was in de jaren vijftig een van de eerste dienstweigeraars die – nadat hij al in dienst geweest was en als dienstplichtige hielp bij de watersnoodramp in Zeeland in 1953– weigerde op te komen voor herhalingsoefeningen uit protest tegen de atoombewapening van de NAVO. Maar hij bouwde ook aan de vredesbeweging. Hij was al voordat hij in 1968 aangesteld werd bij het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken (nu CICAM) in Arnhem een actief vredesactivist en lid van de Wereldfederalisten in Nederland. In het begin van de jaren zestig zocht hij contact met Carel ter Maat, Pax Christi activist in Arnhem – tevens vanaf 1965 secretaris van Pax Christi en in 1966 medeoprichter van het IKV – over samenwerking van de vredesgroepen in Arnhem. Vanaf 1969 begon een samenwerking met Ben Schennink, nog steeds actief lid van het IKV. Hun eerste gezamenlijke project was een onderzoek naar de wijze waarop de vredesweek in 1969 ervaren werd door het publiek en door de contactpersonen van het IKV.
Onderzoek naar de Vredesweek
In zijn tijd op het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken heeft Leon steeds geprobeerd de vredesbeweging te steunen en adviseren, onder meer door de organisatie van conferenties en het uitbrengen van publicaties over actuele thema’s waar IKV en Pax Christi mee bezig waren. Leon ondersteunde de vredesbeweging met onderzoek naar de Vredesweek, gericht op de perceptie bij het Nederlandse publiek en de IKV betrokkenen. De VN en de VN-vredesoperaties kregen van hem als prominent lid van de Wereldfederalisten bijzondere aandacht. In 1970 en in 1995 – het jaar van Srebrenica – organiseerde hij een conferentie over respectievelijk 25 jaar VN en 50 jaar VN-Vredesoperaties. Twee jaar geleden organiseerde hij een conferentie over drones. Publicaties van hem en het CICAM sloten vrijwel altijd aan op de thema’s waar de vredesbeweging mee bezig was. Studenten werden door hem aangemoedigd stage te lopen bij de vredesbeweging en scripties te schrijven over onderwerpen die raakten aan het vredeswerk.
Meest gevraagde spreker
Een belangrijke manier waarop Leon Wecke bijdroeg aan het werk van de vredesbeweging, en van IKV en Pax Christi in het bijzonder, waren zijn lezingen en presentaties in het land tijdens en rond de Vredesweek. Het is goed mogelijk dat hij sinds de eerste vredesweek in 1967 de meest gevraagde spreker werd. Dit heeft hij tot afgelopen jaar volgehouden. Hij gaf een paar weken geleden nog colleges over legitimering van veiligheidsbeleid. Leon Wecke overleed na een kort ziekbed, 71 jaar na de slag om Arnhem.
Jan Gruiters
Algemeen Directeur PAX
Ben Schennink
Lid Interkerkelijk Vredesberaad