Het goede nieuws van de dag? Het aantal slachtoffers van landmijnen en blindgangers is nog nooit zo laag geweest. Dat constateert de Landmine Monitor 2014, die vandaag verschijnt. Het slechte nieuws? De grote uitzondering is Syrië, waar het aantal slachtoffers juist is verdriedubbeld.
Door Suzanne Oosterwjik
In 2013 vielen er 3308 slachtoffers van onontplofte explosieven – dit is een kwart lager dan in 2012. Hoewel 3308 doden en gewonden – zo’n 9 slachtoffers per dag – door landmijnen en andere onontplofte oorlogsresten natuurlijk nog véél en véél te veel is, is dit wel het laagste aantal slachtoffers gemeten door de Landmine Monitor.
De Landmine Monitor is de onderzoeksarm van de International Campaign to Ban Landmines, waar PAX lid van is. De Landmine Monitor 2014 brengt in kaart hoe het gesteld is met de implementatie van het internationale verbod op landmijnen. Vandaag is het 17 jaar geleden dat het internationale Landmijnenverdrag werd ondertekend. Inmiddels zijn 162 landen aangesloten bij het verdrag dat de productie, gebruik, opslag en vervoer van antipersoneelmijnen verbiedt.
Landmijnen onschadelijk maken
Nog meer goed nieuws dan! Per oktober 2014 hebben 28 landen zich landmijnvrij verklaard. Dat betekent dat landen waar onontplofte landmijnen de levens van burgers bedreigden, weer vrijelijk begaanbaar zijn. Burgers hoeven niet langer voor hun leven of ledematen te vrezen. In 2013 werd het meeste gebied landmijnvrij gemaakt in Afghanistan, Cambodja en Kroatië. Evenwel werd in 2013 minder oppervlakte land geruimd dan in het jaar daarvoor.
Hoe zit het dan met die gigantische voorraden landmijnen die staten in hun bezit hadden? Tot op heden zijn ruim 48 miljoen opgeslagen landmijnen vernietigd – een astronomisch aantal. Er zijn momenteel zes lidstaten die hun voorraden nog moeten vernietigen, tezamen goed voor zo’n negen miljoen landmijnen. Drie hiervan zijn inmiddels al ver over hun deadline heen: Griekenland, Wit-Rusland en Oekraïne.
Verenigde Staten: “clear aspiration” om lid te worden van Landmijnenverdrag
In juni en september van dit jaar, maakten de VS bekend dat het landmijnen volledig in de ban doet – op één uitzondering na: op het Koreaanse schiereiland. Daarnaast gaf de VS aan dat het voort zal maken met de vernietiging van de Amerikaanse voorraad landmijnen, die op zo’n drie miljoen wordt geschat. Volgens de VS hebben deze ontwikkelingen te maken met hun “clear aspiration“ om uiteindelijk toe te treden tot het Landmijnenverdrag.
Een wereld zonder landmijnen…in 2025
Er zijn evenwel nog altijd 56 staten en 4 gebieden waar onontplofte landmijnen liggen. Het positieve nieuws is dat 43 hiervan binnen vijf jaar volledig mijnvrij kunnen zijn, zo stelt de Monitor. Afgelopen juni, tijdens de zogenaamde Review Conference van het Landmijnenverdrag, spraken landen af dat het doel van een landmijnvrije wereld in 2025 bereikt moet zijn. Om dit doel te bereiken is het fundamenteel dat er genoeg geld beschikbaar is. Internationale steun voor mine action daalde in 2013 met US$ 34 miljoen naar US$ 647 miljoen.
Ernstige zorgen
Wat ernstige zorgen baart zijn de gevallen van nieuw gebruik van landmijnen door landen die niet zijn aangesloten bij het verdrag. In Syrië en Myanmar zijn opnieuw landmijnen gelegd en ook in Nagorno-Karabach is landmijnengebruik vastgesteld door de Monitor. Wel maakt de Monitor uit de beschikbare informatie op dat er significant minder gevallen zijn van nieuw landmijngebruik in Myanmar.
Tijdens het huidige conflict in oost-Oekraïne kwamen berichten naar buiten dat landmijnen zijn gebruikt. Volgens de Landmine Monitor hebben zowel overheidstroepen als de rebellen landmijnen in hun wapenarsenaal. Het is echter niet met zekerheid te stellen of en zo ja, door welke partij landmijnen zijn ingezet, aldus de Monitor. Oekraïne is lid van het Landmijnenverdrag, maar heeft nog niet alle landmijnen vernietigd.
De 2014 Landmine Monior is hier te downloaden.
Voor meer informatie over landmijnen, zie http://www.paxvoorvrede.nl/wat-wij-doen/programmas/landmijnen.