In augustus 1945 werden Hiroshima en Nagasaki verwoest door twee Amerikaanse atoombommen. Tegen het einde van dat jaar hadden de twee bommen 240.000 burgers gedood en waren nog veel meer mensen ziek geworden door kanker en chronische aandoeningen. De vernietiging van Hiroshima en Nagasaki, maar ook de meer dan 2000 kernwapentests die tussen 1945 en 1980 werden uitgevoerd, laten zien welke onbeschrijfelijke gevolgen het gebruik van kernwapens heeft voor mensen en hun leefomgeving. Toch is nu, 75 jaar later, het risico dat kernwapens gebruikt worden nog steeds onverminderd groot.
Nog minder dan 2 minuten voor 12
Het opzeggen van de Iran-deal, en het INF-Verdrag, het verdrag over een verbod op kernraketten voor de middellange afstand, zijn een paar indicaties van de verslechterde verhoudingen tussen de twee landen met de grootste nucleaire arsenalen, Rusland en de Verenigde Staten. Bovendien zijn alle kernwapenstaten deze arsenalen aan het moderniseren. In 2019 gaven ze samen een recordbedrag van 73 miljard dollar uit aan kernwapens. In 2019 bezitten de Verenigde Staten, Rusland, Frankrijk, Groot-Brittannië, China, Pakistan, India, Noord-Korea en Israël samen nog altijd 13,890 kernwapens.
Ook de Bulletin of Atomic Scientists, opgericht door wetenschappers in de nasleep van de bombardementen op Hiroshima en Nagasaki om onafhankelijke informatie te produceren over door de mens veroorzaakte crises, kwam begin dit jaar met een waarschuwing. Met de Doomsday Clock geeft de organisatie op basis van onder meer technische en geopolitieke ontwikkelingen aan hoe groot het acute gevaar van een kernramp is. Begin januari van dit jaar maakte de organisatie bekend de Doomsday Clock te zetten op 100 seconden voor middernacht, dichterbij dan ooit tevoren – zelfs tijdens het hoogtepunt van de Koude Oorlog.
Wat als kernwapens opnieuw gebruikt worden?
De persoonlijke verhalen van de overlevenden van Hiroshima en Nagasaki vertellen een kant van het verhaal over kernwapens die in de speeches van wereldleiders vaak wordt genegeerd: het onvoorstelbare menselijk leed en de langetermijngevolgen voor zowel de fysieke als de psychische gezondheid.
Wetenschappers hebben uitgebreid onderzoek gedaan naar de gevolgen van een beperkte kernoorlog tussen India en Pakistan. Zelfs zo’n beperkt conflict zou kunnen leiden tot een ‘nucleaire winter’: de atmosfeer wordt gevuld met roet en as, zonlicht wordt geblokkeerd en, onder andere, de landbouw,zou jarenlang drastisch beïnvloed worden. Miljoenen mensen zouden het risico lopen om te komen door de honger.
Kernwapens in Nederland
Nederland heeft een kernwapentaak binnen de NAVO en is gastheer van zeker twintig Amerikaanse B61 kernwapens in het Brabantse Volkel. Deze bommen worden binnenkort vervangen. Dit is niet alleen kostbaar, maar zorgt er ook voor dat deze wapens nieuwe capaciteiten zullen krijgen die de drempel om nucleaire wapens te gebruiken zal verlagen.
Het vasthouden aan de Nederlandse kernwapentaak door het kabinet is geen bondgenootschappelijke verplichting, maar een eigen politieke keuze. De aanwezigheid van Amerikaanse tactische kernwapens in Europa dient bovendien geen militair nut, terwijl ze wél het risico verhogen op nucleaire incidenten, diefstal, blunders of terroristische incidenten.
PAX en de International Campaign to Abolish Nuclear Weapons
PAX zet zich al sinds haar oprichting in voor een wereld zonder kernwapens, onder meer als bestuurslid van de International Campaign to Abolish Nuclear Weapons (ICAN) en met het project Don’t Bank on the Bomb, waarin we onderzoeken welke commerciële bedrijven betrokken zijn bij de productie en ontwikkeling van kernwapens.
Samen met ICAN was PAX nauw betrokken bij de onderhandelingen voor een internationaal verbod op kernwapens, dat in 2017 door de VN werd aangenomen. ICAN ontving in 2017 de Nobelprijs voor de Vrede voor haar inzet voor dit Verdrag en voor een wereld zonder kernwapens.
In Nederland is PAX de grootste organisatie die zich met dit onderwerp bezig houdt. In 2015 wist PAX meer dan 40.000 handtekeningen te verzamelen met het burgerinitiatief Teken Tegen Kernwapens.
Op 6 augustus komen we in actie
PAX en lokale partners organiseren door heel Nederland acties om de atoomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki te herdenken. In meerdere steden worden publieksacties georganiseerd door onze Ambassades voor Vrede.
Lijst met activiteiten op 6 augustus:
- In Amsterdam vindt er op het tijdstip van de Doomsday Clock een die-in plaats op het Beursplein;
- het Vredespaleis in Den Haag speelt vredesliederen op het carillon;
- in Almelo opent de burgemeester een fototentoonstelling in de bibliotheek;
- in Den Bosch wordt een olijfboom geplant, wordt er met lapjes wol een groot hart gelegd en zal er een ceremonie zijn met een stilte moment.
- in Vlaardingen worden er bij de Vredesboom, een afstammeling van een boom in Hiroshima, kraanvogels gevouwen en opgehangen;
- in Utrecht worden op de Stadhuisbrug kraanvogels gevouwen en wordt het verhaal van Hiroshima verteld aan de hand van de stripboekenreeks Barefoot Gen;
- in Enschede worden op de Oude Markt kraanvogels gevouwen en samen met een foto-expositie tentoongesteld;
- in Zwolle worden op de Grote Markt kraanvogels uitgedeeld aan voorbijgangers;
- PAX brengt handtekeningen van duizenden Nederlanders naar Den Haag, waarbij we de regering oproepen om Hiroshima en Nagasaki te herdenken en zich uit te spreken tegen kernwapens.
Daarnaast is er een foto-expositie te zien in Almelo, Utrecht, Vlaardingen en Zoeterwoude. Voor meer informatie, klik hier.
Op zondag, de dag dat Nagasaki werd getroffen door een atoombom, zullen kerken bidden voor de slachtoffers en overlevenden van de bombardementen en aandacht besteden aan 75 jaar Hiroshima en Nagasaki.
