In de jaren negentig omsingelden tienduizenden mensen de nucleaire testlocatie van SemiPalatinsk in Kazachstan, de belangrijkste testlocatie van de atoomwapens van de Sovjet-Unie. Het waren roerige tijden zo rond het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Op 29 augustus 1991 was het zover. De testlocatie ging definitief dicht: het volk bleek toch macht te hebben.
Die 29 augustus ging vervolgens de geschiedenis in als de Internationale dag tegen nucleair testen.
Ook elders in de wereld waren er veel acties tegen kernwapens in de jaren tachtig en negentig. Van het Greenham Commons-kamp in Engeland tot de Russische steppe eisten mensen verandering in het nucleaire beleid – en ze kregen het. In West-Europa resulteerden de protesten tegen de inzet van kruisraketten op het continent tot het INF-verdrag. Het beëindigen van nucleaire tests, het sluiten van Greenham en het verwijderen van 7000 kernwapens uit Europa waren een generatie geleden mooie resultaten. Maar het was niet genoeg, inmiddels is het INF-verdrag afgelopen en het probleem blijft dat er nog steeds regeringen zijn die vertrouwen op kernwapens. Daarin kan alleen het ‘VN-Verdrag inzake het verbod op kernwapens’ verandering brengen.
Gevaarlijk spel
Het recente ongeval in Rusland met een nucleair aangedreven raket en de nieuwe grondraketten van de Verenigde Staten laten zien dat overheden liever massamoorden plegen dan beleid maken om zich te beheersen. Gevaarlijke ideeën over het afschrikkingseffect van kernwapens of waanideeën hoe je een beperkte kernoorlog kan voeren met nieuwe ‘precisie’-kernwapens of ze in kan zetten tegen orkanen, geven weinig vertrouwen.
Normsetting
De beste manier om een einde te maken aan de nucleaire wapenwedloop is om kernwapens af te schaffen. Hoe je dat doet? Begin met het opbouwen van een norm tegen hun legitimiteit. Dat is eerder gelukt met chemische en biologische wapens. Die zijn bij wet verboden. En hoewel je landen hebt die die wetten overtreden – denk aan Syrië – zijn er geen landen die nu zeggen dat hun veiligheid afhankelijk is van chemische of biologische wapens. Waarom zouden we dan met kernwapens niet hetzelfde kunnen?
Kom in actie
Het volk blijkt vaak meer macht te hebben dan ze zelf denkt. Daarom werkt PAX samen met ICAN. Iedereen: jong, oud, activist en beleidsmaker, moet weten dat kernwapens moreel onaanvaardbaar zijn.
Vandaag ratificeert Kazachstan het ‘VN-Verdrag inzake het verbod op kernwapens’. Daarmee komt de kritische grens om het verdrag algemeen bindend te laten zijn dichterbij. Deze dag, de internationale dag tegen nucleair testen, herinneren we ons de kracht van de massa om een einde te maken aan nucleair testen. Zo was dat 28 jaar geleden in Kazachstan en zo kan de macht van de massa ook de kernwapenwedloop beëindigen.
Doe mee en ban de bom.
