Er is meer zelfkritiek nodig op het westerse beleid van bestrijding van terrorisme, het buitensluiten van vluchtelingen en de samenwerking met autocratische regimes.
Het Nederlandse veiligheidsbeleid is niet afgestemd op veranderingen in de omgeving en de nieuwe bedreigingen die zich voordoen. Het huidige veiligheidsbeleid is “verkokerd”, “gefragmenteerd” en “traditioneel”. Dit snoeiharde oordeel velt de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid (WRR) in zijn rapport ‘Veiligheid in een wereld van verbindingen’, dat vanmiddag werd gepresenteerd. Het aanpakken van de nauw met elkaar verweven persoonlijke en internationale veiligheid vergt een meer integrale benadering. Bedreigingen moeten niet enkel vanuit statelijk perspectief maar ook door de ogen van mensen en vanuit het belang van verbindingsroutes beoordeeld worden. PAX onderschrijft het pleidooi voor een integrale veiligheidsbenadering die zich nadrukkelijk ook door human security laat leiden. “De partijen die nu onderhandelen over een nieuw regeerakkoord kunnen niet om dit rapport heen,” zegt algemeen directeur Jan Gruiters in een eerste reactie.
In een tijd waarin nationale macht en eigenbelang de internationale verhoudingen lijken te bepalen, markeert de WRR juist het belang van de vier fundamentele vrijheden: vrijheid van meningsuiting en geloof en de vrijwaring van gebrek en vrees. Schending van deze vrijheden bedreigen niet alleen mensen in conflictgebieden, maar ook de wereldwijde veiligheid, constateert de WRR terecht.
Integraal veiligheidsbeleid
De Raad pleit voor een integraal veiligheidsbeleid dat is afgestemd op de verwevenheid van persoonlijke en internationale bedreigingen. Dat vergt in de ‘ring van instabiliteit’ rondom Europa beleid dat verder gaat dan “repressieve symptoombestrijding”. Onderliggende oorzaken van conflict, instabiliteit en migratie in Noord-Afrika en het Midden-Oosten moeten structureel aangepakt worden. Investeringen in defensie moeten daarom hand in hand gaan met investeringen in ontwikkelingssamenwerking en diplomatie. Zonder het op peil brengen van ontwikkelingssamenwerking en versterking van het postennetwerk sneuvelt het integraal veiligheidsbeleid op voorhand, stelt de Raad.
Jan Gruiters: “Integraal veiligheidsbeleid is geen eenvoudige opgave. Maar geen enkele regering, van welke samenstelling ook, kan een rapport negeren dat constateert dat het huidige veiligheidsbeleid niet is afgestemd op de actuele bedreigingen en bovendien verkokerd, gefragmenteerd en traditioneel is. De vier partijen die onderhandelen over het regeerakkoord kunnen niet om dit rapport heen.” Verder stelt Gruiters: “Een oprechte integrale aanpak van veiligheid vergt ook een meer zelfkritische analyse van het westerse beleid. De bestrijding van terrorisme, het buitensluiten van vluchtelingen, de samenwerking met autocratische regimes kunnen de veiligheid van anderen en daarmee de veiligheid van ons zelf raken.”
Regeerakkoord: drie voorwaarden
Een regeerakkoord dat effectief wil bijdragen aan een veiligere wereld, moet aan minimaal drie voorwaarden voldoen, stelt PAX. In de eerste plaats moet bescherming van human security, de veiligheid van burgers als voorwaarde voor internationale veiligheid, een niet te negeren uitgangspunt zijn van integraal veiligheidsbeleid. Ten tweede moet een effectief buitenlandbeleid veel meer inzetten op preventie en het aanpakken van de grondoorzaken van instabiliteit, conflict en migratie in Afrika en het Midden-Oosten. Daarnaast moet het blijven pleiten voor handhaving van internationale normen en hervorming van internationale instituties. Ten derde moet het regeerakkoord financiële ruimte scheppen. Dit vergt gerichte investeringen in de krijgsmacht die bijdraagt aan de bescherming van burgers maar evenzeer het weer op peil brengen van ontwikkelingssamenwerking en het versterken van internationale diplomatie.
