Op 9 mei 1950 gaf de toenmalige Franse Minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman de aanzet tot de eenwording van Europa. Op een moment dat de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen lag. Daarom heet 9 mei Europadag. Dion van den Berg, teamleider Europateam bij PAX, over Europa als vredesproject.
Europese waarden
Het lijkt er op dat VVD en CDA een positievere toon aanslaan over de Europese Unie dan de afgelopen jaren het geval was. Ze zeggen dat de EU zich zelfbewust moet opstellen op gebieden als veiligheid en migratie. De dagen van Europa als vredesproject lijken volgens sommigen achter ons te liggen. Een zeer groot deel van het politieke establishment zag ‘Europa’ toch al als het vehikel van economische ontwikkeling, méér dan als een waardengemeenschap. Daarom ook moesten we volgens premier Rutte het associatieakkoord van de EU met Oekraïne steunen, het was goed voor de economie. Pas na de winst van het nee-kamp in het referendum kwam er welhaast bedremmeld uit dat deze uitkomst toch ook wel slecht was voor de democratie en de mensenrechten en de verbreiding van de Europese waarden. Hadden politici dat dan niet eerder moeten uitleggen?
Europa als vredesproject
Als we de afgelopen jaren ‘Europa als vredesproject’ meer serieus hadden genomen, hadden we misschien ook wel besloten om geen duur betaalde samenwerking te zoeken met het regime van Soedan, dat van de EU geld kreeg en krijgt om mensen op weg naar Europa tegen te houden. We zijn nu blij dat dictator Omar al-Bashir van het toneel is verdwenen, maar de politiek vermijdt de vraag of dat niet eerder zou zijn gebeurd zonder de voor hem economisch en politiek lucratieve deal met de EU.
Waardengedreven politiek
Volgens PAX zou Europa juist opnieuw moeten inzetten op een waardengedreven politiek waarin solidariteit en democratische principes hooggehouden worden. Dat beschrijven we ook in ons rapport waarin we vier mogelijke toekomstscenario’s schetsen. En op 19 mei dragen we via de Manifestatie ‘Hart boven hard’ uit dat stemmen voor de Europese verkiezingen een stem voor vrede, mensenrechten, gelijke kansen voor iedereen kan zijn. Dat ‘Europa’ een samenleving zou moeten zijn waar discriminatie en uitsluiting actief worden bestreden. Door elkaar binnen de Unie aan te spreken op normen van democratie en rechtsstaat. En te kijken naar de belangen van de groepen Europeanen die meer de lasten dan de lusten van de globalisering ervaren.
Buiten de Unie zou een waardengedreven politiek inhouden dat we bij veiligheid niet alleen denken aan onze eigen veiligheid, maar ook aan die van bijvoorbeeld de burgers die nu in Idlib (Syrië) in de val zitten, de burgers in tal van landen die huis en haard verlaten als gevolg van oorlog en levensbedreigende armoede.
Machtspolitiek
De EU is een machtig blok en hoeft niet vies te zijn van machtspolitiek, maar laat dat dan wel een waardengedreven politiek zijn. Dan geeft het gezag van deze waarden nadrukkelijk richting aan het inzet van Europese macht. Dan nemen we geen afstand van Europa als vredesproject, maar geven we er juist een nieuwe betekenis en invulling aan.
Lees meer over Europa als vredesproject