Categorieën
Blog

EAPPI Blogs: de oude stad Jeruzalem lijkt een vesting

De Oude Stad van Jeruzalem lijkt meer op een vesting dan op een heilige stad. De ommuurde stad kent zeven toegangspoorten, bij de belangrijkste poorten als de Damascus Gate, Lion’s Gate en Jaffa Gate staan gewapende Israëlische soldaten en politie die bezoekers in de gaten houden.

Beeld: Wim/EAPPi

De Oude Stad van Jeruzalem lijkt meer op een vesting dan op een heilige stad. De ommuurde stad kent zeven toegangspoorten, bij de belangrijkste poorten als de Damascus Gate, Lion’s Gate en Jaffa Gate staan gewapende Israëlische soldaten en politie die bezoekers in de gaten houden.  Ze controleren vooral Palestijnse jonge mannen. Zij worden staande gehouden, soms tegen de muur gezet, gefouilleerd en gesommeerd hun shirt omhoog te doen. Je ziet de spanning op hun gezichten. Velen worden geweigerd. Ook als je door de Oude Stad loopt langs de talrijke kleine en kleurrijke winkeltjes kom je gewapende soldaten tegen en passeer je checkpoints.

Beperkte bewegingsvrijheid

De Oude Stad in Oost-Jeruzalem is een belangrijk werkterrein voor het EAPPI-team. Israël heeft er de volledige controle. Na de Zesdaagse Oorlog in 1967 annexeerde Israël op onwettige wijze ruim 70 vierkante kilometer land, waaronder heel Oost-Jeruzalem en 28 naburige gebieden. In 1980 riep het Israëlische parlement Jeruzalem uit tot zijn ‘eeuwige en ondeelbare hoofdstad’. Het grootste deel van de internationale gemeenschap erkent Jeruzalem niet als hoofdstad van Israël. In Tel Aviv, de feitelijke hoofdstad, zijn bijvoorbeeld de meeste buitenlandse ambassades gevestigd. Een groot deel van de internationale gemeenschap beschouwt Jeruzalem namelijk als hoofdstad van een toekomstige Palestijnse staat.

De Oude Stad van Jeruzalem bestaat uit een Islamitische, een Christelijke, een Joodse en een Armeense wijk, elk met een eigen sfeer en karakter. Een van onze taken is om elke vrijdag te posten bij twee ingangen van de Al-Aqsa moskee. De moskee staat op de Tempelberg zoals de joden het gebied noemen, verwijzend naar de twee oude Joodse tempels die er zouden hebben gestaan. Moslims spreken over Haram al-Sharif, het is de derde heiligste plaats in de islam. Niet alleen heilig vanwege de moskee, maar ook omdat hier de rotskoepel staat. Volgens de islam begon de profeet Mohammed daar zijn nachtelijke reis naar de hemel.

Toegang beperkt

Vrijdag is de belangrijkste dag voor moslims om te bidden maar de toegang tot de moskee in Jeruzalem is voor Palestijnen beperkt. Over het gebied rond de Al Aqsa moskee zijn duidelijke afspraken gemaakt. Niet-gelovigen mogen het complex op bepaalde tijden bezoeken, maar alleen moslims mogen er bidden. Een joodse minderheid probeert die status quo regelmatig te doorbreken.

Palestijnen die de moskee willen bezoeken, moeten eerst langs twee Israëlische checkpoints, waar hun vergunning wordt gecontroleerd. Deze vergunning wordt enkel onder strenge voorwaarden afgegeven aan Palestijnen. Duizenden moslims, man, vrouw, jong en oud staan in lange rijen om toegelaten te worden tot de moskee. Het is een gespannen situatie.  Als EAPPI-waarnemers kijken we van dichtbij toe hoe de controle door de Israëlische militairen verloopt. Vooral jonge Palestijnse mannen worden gecontroleerd en zonder opgaaf van reden geweigerd en teruggestuurd.  Militairen van het Israëlische leger weigerden afgelopen vrijdag 73 Palestijnen de toegang, één persoon werd met geweld gearresteerd en afgevoerd. Dit is nog relatief weinig. Eerdere keren dat de EAPPI-waarnemers er stonden, werden meer dan 200 man teruggestuurd. Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem is de aanhoudende beperking van bewegingsvrijheid een van de meest voorkomende middelen die Israël gebruikt om de Palestijnen te onderdrukken.

Palestijnse mannen worden gecontroleerd in de Oude Stad (foto Wim/EAPPI) (Image: Wim/EAPPi)

Meer geweld, meer aanhoudingen

Sinds 7 oktober 2023 is de situatie in Jeruzalem drastisch veranderd. Dat horen we van alle kanten. Er is meer geweld, er zijn meer aanhoudingen. Zowel militairen als kolonisten trekken zich niets meer van regels aan. Het is alsof ze een vrijbrief hebben gekregen om hun gang te gaan. Het wapenbezit is enorm toegenomen. Talloze kolonisten lopen rond met geweren over hun schouder.

De kolonisten infiltreren de Oude Stad en gaan wonen op plaatsen waar eerder alleen Palestijnen woonden. In de islamitische wijk nemen ze  woningen van Palestijnen in en planten ze er de Israëlische vlag neer. De kolonisten wordt geen strobreed in de weggelegd, ze krijgen zelfs bescherming van de militairen. Ik hoorde een verhaal van een Palestijnse familie die naar een bruiloft was geweest en bij terugkomst ontdekte dat kolonisten intussen hun woning hadden betrokken. Uiteraard geeft dit veel spanningen in de wijk.

Rapporteren van mistanden

Onlangs spraken we met de schooldirecteur van een islamitische school in de oude stad, de Islamitic Orphanage School Jerusalem. Hij wil dat wij zijn scholieren gaan begeleiden naar school omdat zij worden lastiggevallen bij de checkpoints. De kinderen moeten hun tassen openen, boeken laten zien en vragen beantwoorden. Op sommige rugzakken hadden kinderen een sticker met de Palestijnse vlag. De tassen werden op de grond gesmeten, zo vertelde hij, kinderen werden zelfs geslagen en weggeduwd. We begeleiden nu tweemaal per week de kinderen van deze en andere scholen naar school. Ze wonen in de Oude Stad of komen vanaf de omliggende dorpen naar school. Palestijnen zijn blij met onze aanwezigheid, ze voelen zich meer beschermd en veiliger. 

Sinds vorig jaar mogen wij ons EAPPI-vest niet meer dragen in de Oude Stad. Daaraan waren we vroeger te herkennen maar de Israëlische autoriteiten willen niet dat internationale waarnemers ongevraagd meekijken en verslag doen. Dat weerhoudt de Wereldraad van Kerken er niet van om juist waarnemers te sturen via het EAPPI-programma en misstanden te rapporteren aan de Verenigde Naties, de Europese Unie en NGO.

Wim is als Nederlandse waarnemer van het EAPPI programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel) afgereisd om gedurende drie maanden ‘beschermende aanwezigheid’ te bieden aan Palestijnse burgers en gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Hij verwerkt zijn indrukken in blogs. 

Bekijk ook