Het Canadese bedrijf Barrick is mogelijk medeplichtig aan gedwongen uitzettingen en de sloop van 2.500 woningen. Deze zijn uitgevoerd door de Congolese autoriteiten in oktober 2021 bij de Kibali-goudmijn in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo. De resultaten van het onderzoek, inclusief de schriftelijke reactie van Barrick, is te lezen in het rapport van PAX: Giant Evictions, Giant Profits. Forced Evictions and Serious Abuses at the Democratic Republic of Congo’s Kibali Gold Mine.
Grootschalige grondonteigening en geweld
De Kibali goudmijn wordt geëxploiteerd door Barrick. Om de goudmijn te kunnen uitbreiden, vond grootschalige grondonteigening en geweld plaats. Het gaat om twee dichtbevolkte buurten, Mege en Bandayi. Hoewel het Canadese bedrijf wist wat de gevolgen waren van de uitbreiding, riep het de regering niet op om het uitzettingsproces stop te zetten. Huizen werden verwoest om plaats te maken voor afvalstortplaatsen voor de mijn. Veel inwoners van Mege zijn teruggekeerd naar deze buurt, die nu omheind is. Ze leven in angst voor de zoveelste uitzetting. Leden van de Mege- en Bandayi-gemeenschap meldden druk, soms zelfs doodsbedreigingen, te ontvangen als ze proberen aanspraak te maken op hervestiging. ‘Duizenden mensen werden in diepe armoede gestort,’ zegt Jean-Sébastien Sépulchre van PAX. ‘In schril contrast keerde Kibali zijn aandeelhouders in 2021 een dividend van 200 miljoen dollar uit.’
Legitieme aanspraak op hun woning
Volgens Barrick waren de getroffen mensen uit Mege en Bandayi allemaal ‘illegale bewoners’ en kwamen ze daarom niet in aanmerking voor herhuisvesting. Het bedrijf beweerde dat alle bewoners van dit land in 2013, als onderdeel van een bredere campagne, volgens internationale normen waren verplaatst naar een gastlocatie. Interviews van PAX met slachtoffers uit de getroffen gebieden wijzen er echter sterk op dat deze mensen legitieme aanspraken hadden op het land waarop ze woonden. Dit blijkt eveneens uit documenten en satellietbeelden. De getroffen gemeenschappen hebben bovendien nooit de kans gehad met Kibali in dialoog te gaan. Ook hebben ze nooit hun verhaal in de rechtbank kunnen doen. Hierdoor zijn de daarop volgende uitzettingen onwettig en zeer onrechtvaardig. Er is tot op de dag van vandaag geen verantwoording afgelegd voor deze ernstige misdaden, en duizenden slachtoffers hebben nog geen compensatie, alternatieve huisvesting of enige andere vorm van genoegdoening ontvangen.
Sépulchre: “Deze brute uitzettingen kwamen ten goede aan de activiteiten van Kibali en zouden niet zijn uitgevoerd als Kibali niet de wens had gehad om het bewoonde land te gebruiken als onderdeel van zijn mijnbouwactiviteiten. Barrick kan niet zijn kop in het zand blijven steken. Het moet een geloofwaardig onderzoek instellen, onafhankelijk van het management, naar deze misstanden en de resultaten ervan openbaar maken.”
