Rondlopend in Beiroet heb ik het gevoel op een enorm festivalterrein te lopen. Mensen lachen, dansen en zingen, dj’s doen hun kunstjes op professioneel opgebouwde podia; lichtshows worden opgevoerd. Tegelijk worden er discussies gevoerd over waar dit heen gaat. Professoren – universiteiten zijn gesloten – geven colleges over het belang van publieke ruimte, vooral ook in deze revolutie. En de revolutie zorgt voor mogelijkheden: pop-up shisha tentjes overal, verkoop van water en frisdrank, vlaggen en merchandise. “In plaats van een war-economy een echte demonstration-economy” zegt een vriend gekscherend.
Inmiddels zitten we alweer aan begin van dag acht van deze demonstraties, vreugde en enthousiasme vermengen zich met kwaadheid en frustratie, en met zorgen voor de toekomst. Onderhuids borrelt er veel. Dit is natuurlijk ook gewoon een keiharde strijd om macht. En wie heeft de controle?
Organisatie
“De demonstraties hebben geen leiders. In ieder geval tot nu toe. Dat maakt het ingewikkelder voor de autoriteiten om terug te slaan. Er is chaos, en in die chaos maken mensen verbinding met elkaar tegen het systeem.” (Mazen, activist in Beiroet)
Maar hoe lang is dat vol te houden? Moet er niet enige vorm van organisatie zijn om de eisen van de demonstranten over het voetlicht te krijgen? De machthebbers geven zich natuurlijk niet zomaar gewonnen, er valt voor hun ook veel te verliezen.
“Ja, dat denk ik ook,” zegt Mohammad, een activist die zich al jaren bezighoudt met publieke ruimte in Libanon. “We moeten niet vergeten dat die politieke macht zichzelf in stand houdt en zeer goed is georganiseerd. Ik denk dat het belangrijk is dat er leiders opstaan, dat er meer organisatie is.”
Leger grijpt in
Buiten Beiroet blokkeren mensen de wegen. De invloed die de demonstranten hebben, is het platleggen van wegen en verbindingsroutes. Daarmee houden ze de politiek onder druk. Gisteren greep het leger in, tot nu toe met enige terughoudendheid gelukkig. Hoe dan ook, de boodschap is duidelijk: die wegen moeten open en mensen zouden eigenlijk zo snel mogelijk weer hun normale leven moeten oppakken.
Dus wat nu? Wat verwachten de mensen?
Mazen zegt: “Dat is inderdaad de vraag. Gaat het leger grootschalig ingrijpen en wordt de noodtoestand uitgeroepen? Het leger zou dan de macht van de regering overnemen, die zou vallen en dat zou kunnen worden gezien als een toegift aan de eisen van het volk. Het leger wordt nu gezien als de beschermer van het volk, maar dat is ook een risico. Dus ik weet niet goed wat ik hiervan moet denken. Mensen speculeren.”
Onhoudbaar
Intussen voegen bepaalde politici zich op straat bij de demonstranten. Zij zien mogelijkheden. De Kataeb – een christelijke partij, heeft zijn ministers teruggetrokken uit de regering. Hun leiders voegen zich bij de mensen op straat. Tegelijk zien de andere politieke groeperingen dit als een mogelijkheid hun opponenten buitenspel te zetten. En tegelijkertijd kijkt de EU toe, angstvallig kun je wel zeggen, want veiligheid en stabiliteit… die staan op het spel. In Brussel kun je een speld horen vallen.
Dit systeem, de corruptie en de financiële situatie zijn niet houdbaar. Dit moet anders. Hoe anders is nog niet helemaal duidelijk en daarover verschillen de meningen. Een nieuwe (overgangs)regering? De voorstellen voor alternatieven en hervormingen vliegen je (vooral op social media) om te oren. De geest lijkt dus uit de fles en mensen nemen geen genoegen met halve maatregelen. Gelijk hebben ze.